A meta-analysis on researchs on effective factors on the performance of school principals

Document Type : Quantitative Research Paper

Authors

1 Associate Professor of Educational Management, Razi University, Kermanshah, Iran

2 Master of Educational Management, Kermanshah, Iran

Abstract

Factors affecting the performance of school principals and determine how important they can be used in strategic decision making and Increase the efficiency and effectiveness of the education system. This study aimed to combine the quantitative results of research in the factors affecting the performance of school principals in Iran. was usedIn order to collect the required data from a coded form and to analyze data analysis and comprehensive meta-analysis (CMA2). were identified Among the works carried out and in the relevant scientific research bases, 19 study and 43 hypothesis and 34 variables.Meta-analysis results showed that there is a significant difference between the effect sizes obtained and variables job satisfaction effect size 0/71, stability management with effect sizes 0/62, management experience effect size 0/56, and creativity with effect size 0/52,To have the highest impact Respectively, have the highest impact on the performance issue principals Iran.

Keywords


مقدمه

مدیریت در دستگاه آموزش‌وپرورش از سطح مدرسه تا وزارتخانه، نقش حیاتی و حساسی در پیشبرد و تحقق اهداف آموزش‌وپرورش دارد و هیچ نظام آموزشی نمی‌تواند بدون داشتن مدیران شایسته، دلسوز و متعادل و متقی، مدیر، مخلص، اندیشمند و باتجربه به اهداف خود برسد(شیری و همکاران، 1394). از سوی دیگر اگرچه در میان عوامل نرم‌افزاری، به نقش کارکنان سازمان در افزایش عملکرد آن اهمیت زیادی شده است، در سازمان‌های پیچیدۀ امروزی، مدیران مؤثرترین نقش را در بهره‌وری و افزایش عملکرد سازمان دارند (موسی‌خانی و همکاران، 1389). عملکرد مدیران و کارکنان نیز تابع متغیرهای فردی،روان‌شناختی و سازمانی است. عملکرد مناسب و اثربخش منابع انسانی یکی از کلیدهای موفقیت سازمان‌هاست. عملکرد خوب به معنی بهره‌وری، کیفیت، سودآوری و مشتری‌مداری است. به همین دلیل سازمان‌های موفق جهان تلاش زیادی می‌کنند تا عوامل مؤثر بر عملکرد و رفتار نیروی انسانی را شناسایی و مدیریت کنند و به این توفیق دست یابند که با فراهم‌کردن این عوامل، بر عملکرد نیروی انسانی در سازمان بیفزایند (آقا بیگ و صالحی امیری، 1393). عملکرد مدیران به‌عنوان ارزش‌های کلی موردانتظار سازمان از تکه‌های مجزای رفتاری تعریف شده است که یک فرد در طول دورۀ مشخص از زمان انجام می‌دهد (ماتاویدلو،[1] 2003). هیئت آموزشی شهر نیویورک، در سال 1998، شش استاندارد عملکرد برای مدیران مدارس نیویورک تعیین کرد که عبارت‌اند از: 1- رهبری آموزشی، 2- توسعۀ حرفه‌ای، 3- مدیریت و رهبری سازمانی، 4- خدمات حمایتی به دانش‌آموزان، 5- برقراری ارتباط بین والدین و مدرسه، 6- فناوری. این استانداردها در سه سطح: الف) ارزش‌ها و باورها، ب) دانش، ج) شاخص‌های عملکرد ارائه و برای هر یک از سطوح مؤلفه‌هایی تدوین شده است (حلیمی و فتحی آذر، 1388).

رابینز[2](1998) معتقد است یکی از راه‌های توجه به عملکرد مدیران این است که از دیدگاه مهارت‌ها و شایستگی‌ها برای تحقق موفقیت‌آمیز هدف‌ها، مدیران را موردتوجه قرار دهند. بی‌تردید عملکرد بالا از رفتار مناسب ناشی می‌شود؛ به ویژه از رفتار اختیاری و نیز استفادۀ مؤثر از دانایی موردنیاز، مهارت‌ها و شایستگی‌ها (آرمسترانگ،[3] 1390). مهارت‌های مدیریتی باعث بهبود عملکرد مدیریت شده و به کمک آن سازمان به اهداف خود نائل می‌شود (پترسون،[4]2012). بنابراین اگر مدیران آموزشی یک جامعه دارای دانش و مهارت کافی باشند، بدون تردید نظام آموزشی نیز از اثربخشی، کارایی و اعتبار بالایی برخوردار خواهد بود (قنبری و رجبی، 1391). در این راستا، یکی از مشکلات بسیار جدی در اغلب سازمان‌ها این است که از کمیت و کیفیت کار و استعداد مدیران خود شناخت کافی ندارند و نقاط قوت و ضعف نحوۀ انجام کار آن‌ها به‌درستی روشن نیست و در نتیجه از نیروی فکری و جسمی افراد آن طور که باید و شاید استفاده نمی‌شود. بنابراین لازم است در سازمان‌ها به عوامل مؤثر بر عملکرد بیش از پیش توجه کرده و در صورت مشاهدۀ عملکرد ضعیف نسبت به اصلاح آن اقدام کنند تا موجبات افزایش کارایی آنان و اثربخشی سازمان فراهم آید (شیری و همکاران، 1394). با فراهم‌کردن این عوامل، بر عملکرد نیروهای انسانی در سازمان (هم از نظر میزان و هم کیفیت) بیفزایند (آقابیگ و صالحی امیری، 1393). عواملی مانند داشتن نگرش مثبت و علاقه‌مندی به رشد و یادگیری و محیط‌های آموزشی، داشتن نگرش و اعتقاد خادمانه، نگرش مثبت به حاکمیت کشور و همچنین برخورداری از ویژگی‌هایی همچون انتقادپذیری، تفکر حل مسئله، انعطاف‌پذیری، اعتمادبه‌نفس، درک تفاوت‌های فردی، نظم و انضباط و... بر فعالیت­ها و سطح عملکرد مدیر تاثیرگذار است (فرزانه و همکاران، 1395).

مطالعۀ عملکرد مدیران مدارس تاکنون موضوع بحث و تحقیق پژوهشگران بسیاری بوده است. عملکرد مدیران به صور گوناگون قابل‌تفکیک است و بررسی و ارزشیابی عملکرد مدیران با توجه به انواع مهارت‌های انسانی، ادراکی، مالی، برنامه‌ریزی، رهبری، سازماندهی، ارتباطی، تصمیم‌گیری که در مجموع می‌توان آن‌ها را مهارت‌های مدیریتی و فرامدیریتی نام نهاد، انجام می‌گیرد (بهرامی و همکاران، 1392). شناخت و بررسی نحوۀ تاثیرگذاری عوامل متعدد بر عملکرد مدیران می‌تواند زمینۀ حرکت به سوی توانمندسازی را فراهم کند. در سال‌های اخیر با رشد تحقیقات در حوزه‌های مختلف علوم و مواجهۀ جامعۀ علمی با انبوهی از اطلاعات، دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که اطلاع و تسلط بر تمامی ابعاد یک رشته و به‌روز بودن در یک زمینه تا حدود زیادی دشوار است. ازاین‌رو انجام پژوهش‌های ترکیبی- که عصارۀ پژوهش‌های انجام‌شده در یک موضوع خاص را به شیوۀ نظام‌دار و علمی فراروی پژوهشگران قرار می‌دهد- گسترش روزافزون یافته است(ولف، 1986). پژوهش‌های مختلفی در زمینۀ عوامل موثر بر عملکرد مدیران مدارس صورت گرفته است. با بررسی اجمالی استنباط می‌شود که پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه شکل پراکنده‌ای داشته و دارای نظم و ارتباط مشخصی نیستند.

نتایج پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‌دهد عوامل متعددی بر عملکرد مدیران مدارس تاثیرگذار بوده و با متغیرهای زیادی رابطۀ معنادار داشته است. بنابراین بسیار بااهمیت است که بدانیم چه متغیرها و با چه اندازه اثری بیشترین تاثیر را بر عملکرد مدیران مدارس دارند. زیرا بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد و تعیین میزان اهمیت آن‌ها می‌تواند راهگشای بسیاری از تصمیم‌گیری‌های راهبردی باشد. لذا شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران مدارس بر کارایی و اثربخشی نظام آموزشی می‌افزاید.

هدف اصلی پژوهش حاضر، فراتحلیل مطالعات علمی مربوط به عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران مدارس ایران بوده و بر این اساس سؤالات زیر تدوین شده است:

1)    در تحقیقات مربوط به عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران مدارس در ایران چه متغیرهایی مورد مطالعه قرار گرفته است؟

2)    درتحقیقات مربوط به عوامل مؤثر برعملکرد مدیران مدارس درایران چه فرضیه‌هایی مورد مطالعه قرارگرفته است؟

3)    از بین عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران مدارس کدام یک تأثیر بیشتری بر موضوع دارد؟

عملکرد مدیران مدارس یکی از متغیرهایی است که در چند دهۀ اخیر موردتوجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. نتایج پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که متغیرهای متعددی بر عملکرد مدیران مدارس تاثیرگذارند و قابلیت پیش‌بینی آن را دارند.

پورانوری و ملکی آوارسین (1387)، در پژوهشی بیان کردند که بین میزان مشارکت دبیران در تصمیم‌گیری‌ها و عملکرد مدیر، رابطۀ معنی‌داری وجود دارد.

رجایی‌پور و همکاران (1387)، در نتایج پژوهش خود با عنوان «بررسی رابطۀ بین مدیریت زمان و عملکرد مدیران مدارس متوسطۀ کرمان» عنوان کردند که بین مدیریت زمان و عملکرد مدیران مدارس در ابعاد آموزشی و پرورشی، همبستگی معنادار نبوده و در ابعاد اداری و نظارت و راهنمایی همبستگی معناداری وجود دارد.

نتایج پژوهش اقدسی و همکاران (1387) با عنوان «رابطۀ بین جو سازمانی با عملکرد مدیران مدارس ابتدایی شهرستان ارومیه» نشان داد بین ابعاد جو سازمانی (رفتار حمایتی، هدایتی، حرفه‌ای صمیمی) رابطۀ معنی‌دار مثبت و بین ابعاد دیگر جو سازمانی (رفتار ممانعتی و بیگانه) رابطۀ معنی‌دار منفی با عملکرد مدیران مدارس ابتدایی شهرستان ارومیه وجود دارد. از طرف دیگر 79/0 تغییرات متغیر عملکرد مدیران مدارس ابتدایی شهرستان ارومیه از طریق ابعاد مختلف جو سازمانی قابل‌تبیین است.

  نتایج پژوهش خویشی و همکاران (1388) با عنوان «بررسی رابطۀ سلامت سازمانی مدارس با عملکرد مدیران مدارس مقاطع سه‌گانۀ تحصیلی شهر مراغه» بیانگر آن بود که بین میزان سلامت سطح نهادی مدارس و عملکرد مدیران مدارس رابطۀ معنی‌داری وجود ندارد. ولی بین میزان سلامت سطح اداری و فنی مدارس با عملکرد مدیران مدارس رابطۀ معنی‌داری وجود دارد.

کاکیا (1388) در پژوهش «رابطۀ عملکرد مدیران آموزشی با سلامت سازمانی در مدارس متوسطه» نشان داد که میان سلامت سازمانی با عملکرد مدیران مدارس، در قلمروی برنامۀ آموزش و تدریس، امور دانش‌آموزان و کارکنان رابطۀ مثبت و معنادار وجود دارد.

غفوریان و همکاران (1389) در پژوهشی نشان دادند که بین کیفیت عملکرد مدیران باثبات و بی‌ثبات در مؤلفه‌های امور آموزشی، تربیتی، اداری-مالی و ارزشیابی تفاوت معناداری وجود دارد؛ اما در مؤلفۀ روابط انسانی تفاوتی مشاهده نشده است.

حمیدی و همکاران (1389) در پژوهشی عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران دبیرستان‌های شهر قزوین را با استفاده از فنون تصمیم‌گیری چندگانه (تجزیه و تحلیل سلسله‌مراتبی و تخصیص خطی بردا) اولویت‌بندی کردند که در پایان مشخص شد مهارت رهبری، مهارت در برقراری روابط گروهی، مهارت در ارزشیابی، مهارت در استفاده از روابط انسانی و مهارت در سازماندهی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر عملکرد مدیران مدارس دارند.  

محمدلو و همکاران (1390) در بررسی رابطۀ بین ویژگی‌های فردی مدیران موفق مدارس و عملکرد آن‌ها عنوان کردند که بین تعدادی از ویژگی‌های فردی مدیران موفق مدارس مانند خلاقیت و عملکرد آن‌ها همبستگی قوی و مستقیم از نوع رابطۀ خطی و بین تعدادی دیگر مانند هوش، استعداد، سن و پایبندی به اصول دینی با عملکرد مدیران همبستگی قوی و رابطۀ غیرخطی وجود دارد.

حمیدی و همکاران (1393) در بررسی رابطۀ بین هوش سازمانی و عملکرد مدیران مدارس متوسطۀ شهر یزد نشان دادند از بین مؤلفه‌های هوش سازمانی، کاربرد دانش بیشترین سهم را در تبیین عملکرد مدیران داشته و همراه با سه مؤلفۀ دیگر (فشار عملکرد، روحیه و میل به تغییر) در مجموع قادر به پیش‌بینی 3/58 درصد از تغییرات واریانس مشترک متغیر عملکرد مدیران هستند. 

مزاری و همکاران (1393) در تبیین نقش خودبالندگی مدیران مدارس در بهبود عملکرد آنان معتقدند که دانش و اطلاعات بنیادی با ضریب مسیر 79/0 و  صفات برتر خودبالندگی (شامل خلاقیت، فراست ذهنی، عادات و مهارت‌های یادگیری متعادل و خودآگاهی) نیز با ضریب مسیر 74/0 بر عملکرد مدیران مدارس تأثیرگذارند.

نتایج آزمون تی تک‌نمونه‌ای پژوهش ملائی و همکاران (1393)، با موضوع بررسی رابطۀ هوش فرهنگی و عملکرد مدیران مدارس نشان داد وضعیت هوش فرهنگی و عملکرد مدیران بالاتر از حد متوسط بوده است. همچنین از میان ابعاد هوش فرهنگی، سه بعد انگیزشی، فراشناختی رفتاری با عملکرد همبستگی مثبت داشته اما بین بعد شناختی هوش فرهنگی و عملکرد رابطۀ معناداری وجود نداشت. 

شیری و همکاران (1394) در پژوهش «پیش‌بینی عملکرد مدیران بر اساس هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی مدیران مقطع ابتدایی» عنوان کردند که بین هوش سازمانی و عملکرد مدیران با 99 درصد اطمینان و بین رفتار شهروندی سازمانی و عملکرد مدیران با 95 درصد اطمینان رابطۀ مستقیم و مثبت برقرار است. همچنین متغیر هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی می‌توانند 15 درصد از تغییرات متغیر عملکرد مدیران را پیش‌بینی کنند.

وایلز[5] (2000)، مهارت در رهبری، استفاده از روابط انسانی و سازماندهی و فیسک[6] (2002)، عوامل تأمین منابع مادی و مالی برای رفع نیازهای آموزشی معلمان، ایجاد تسهیلات برای آموزش ضمن خدمت، کمک به شکل‌دهی اهداف برنامه‌ریزی درسی و... را شناسایی کردند.

در مجموع می‌توان گفت پژوهشگران متغیرهای همبسته با عملکرد مدیران مدارس را از دیدگاه‌های مختلفی بررسی کرده‌اند و نشان داده‌اند که متغیرهای متعددی از جنبه‌های فردی، روان‌شناختی و سازمانی بر عملکرد مدیران مدارس تاثیرگذارند. بنابراین در تحقیق حاضر برآنیم با استفاده از روش فراتحلیل اثرگذارترین متغیرها را شناسایی و معرفی کنیم.

روش‌شناسی

یکی از روش‌هایی که به منظور تجزیه و تحلیل نتایج یافته‌ها، بحث‌ها و نتیجه‌گیری‌های تحقیقات اولیه صورت می‌گیرد، فراتحلیل[7] است (ادوارد و همکاران،[8] 2009). فراتحلیل به شناسایی راهبرد تجزیه و تحلیل داده‌ها، طبقه‌بندی داده‌ها و بحث و تفسیر یافته‌ها در ارتباط با سؤال‌های پژوهش موردنظر، پرداخته می‌شود (بنچ و دی،[9] 2010). در این راستا اندازه اثر یکیاز مفاهیم موجود در فراتحلیل است و آن عبارت است از؛ نسبت آزمون معنی‌داری به حجم مطالعه (قاضی طباطبایی و ودادهیر، 1389). نشان‌دهندۀ میزان یا درجۀ حضور پدیده در جامعه است و هرچه اندازۀ اثر بزرگ‌تر باشد، درجۀ حضور پدیده هم بیشتر است (تامسون و اسنیدر،[10] 1997).

پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و به دلیل به‌کارگیری روش فراتحلیل و با توجه به ماهیت داده‌ها در زمرۀ پژوهش‌های کمی قرار می‌گیرد. جامعۀ آماری تحقیق حاضر شامل همۀ مقالات علمی-پژوهشی چاپ‌شده در ژورنال‌های ایرانی در بارۀ عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران مدارس بوده و به منظور گردآوری داده‌های موردنیاز برای فراتحلیل از یک فرم کدگذاری استفاده شد. این فرم برای انجام محاسبات با استفاده از نرم‌افزار جامع فراتحلیل CMA2 تجزیه و تحلیل شده است. در پژوهش حاضر روش تحقیق در دو بخش: الف)  فراتحلیل به شیوه‌ای توصیفی به ارائۀ و بررسی مشخصات پژوهش­ها، یافته‌ها و نتایج تحقیقات مربوطه خواهد انجامید. ب) سیمای جامعۀ آماری و نمونه‌ها: در این تحقیق بنا بر انجام نمونه‌گیری نبوده و تلاش محقق به بررسی کل جامعه (تمام‌شماری) بوده است. بنابراین اهتمام محقق بر مطالعه و گردآوری اطلاعات موردنیاز برای تلخیص و نتیجه‌گیری مناسب از تمامی آحاد جامعه است. در مجموع، 32 مقالۀ فارسی مرتبط با عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران مدارس در بازۀ زمانی 1387-1394 از پایگاه‌های علمی معتبرگردآوری شد و سپس با استفاده از محاسبۀ اندازۀ اثر مطالعات پیشین، در نهایت تعداد 19 مطالعه واجد شرایط که دامنۀ مطالعاتی آن­ها معطوف به ایران است انتخاب گردید. برای گردآوری داده‌های موردنیاز از یک فرم کدگذاری(چک لیست فراتحلیل) استفاده شد. این فرم معادل پرسش‌نامه یا فرم مصاحبه در انواع دیگر تحقیقات است. فرم مورداستفاده در این فراتحلیل شامل چهار بخش است: الف) شناسه و عنوان پژوهش، سال انجام پژوهش؛ ب) مشخصات نمونه پژوهش (جامعۀ آماری، حجم نمونه، روش نمونه‌گیری، جنسیت و گروه سنی نمونۀ مورد بررسی؛ ج) شاخص‌های کیفی پژوهش (روش پژوهش و آزمون به‌کاررفته)؛ د) شاخص‌های آماری پژوهش (آمارهای توصیفی، متغیرهای مورد اندازه‌گیری، نتایج آماری آزمون فرضیه‌ها و سطح معناداری آماره‌ها).

یافته‌ها

بخش قابل‌توجهی از اطلاعات موردنیاز برای انجام فرایند فراتحلیل به قسمت فرضیه‌ها، اهداف پژوهش‌ها و نیز آمار و ارقام به‌دست‌آمده از آزمون فرضیه‌های آن‌ها در بخش یافته‌های تحقیق به دست آمد. ازاین‌رو پژوهش‌هایی که در این دو بخش دارای کاستی‌هایی بودند، از فهرست نهایی فراتحلیل حذف و تعداد 19 مقالۀ علمی- پژوهشی انتخاب شد.

جدول (1): اطلاعات کلی مطالعات بررسی‌شده در پژوهش

تعداد مطالعات

تعداد کل نمونه‌ها

تعداد کل فرضیه‌ها

تعداد متغیرهای مورد بررسی

19 مقالۀ علمی-پژوهشی

2918

43

34

متغیرهای حاصل از مطالعات پیشین در دو جدول جداگانه به همراه فراوانی، درصد فراوانی، شدت اثر، Standard error، p-value، و z-valueطبقه‌بندی و ارائه شده‌اند.

جدول (2): اطلاعات تفصیلی در باره پژوهش‌های مورد استفاده در فراتحلیل

ردیف

پژوهشگر

موضوع

متغیرمستقل مورد بررسی

جامعه

نمونه

روش آماری

نتایج

1

 اقدسی و همکاران

رابطۀ بین جو سازمانی با عملکرد مدیران مدارس ابتدایی شهر ارومیه

1

190 مدیر+3202 معلم

105 مدیر+315 معلم

ضریب همبستگی پیرسون، tتست، تحلیل واریانس یکطرفه مستقل و تحلیل رگرسیون چند گانه

بین ابعاد جو سازمانی(رفتار حمایتی، هدایتی، حرفه‌ای و صمیمی) رابطۀ مثبت و بین دو بعد (رفتار ممانعتی و بیگانه) رابطۀ منفی با عملکرد مدیران مدارس وجود دارد.

2

حمیدی و همکاران

رابطۀ بین هوش سازمانی و عملکرد مدیران مدارس متوسطۀ شهر یزد

3

1128

285

کولموگروف اسمیرنوف، ضریب همبستگی پیرسون و  رگرسیون چند متغیره

رابطۀ مثبت و معنی‌داری بین هوش سازمانی و عملکرد مدیران مدارس وجود دارد. همچنین مؤلفۀ کاربرد دانش بیشترین سهم را در تبیین عملکرد مدیران نشان می‌دهد

3

خویشی و همکاران

بررسی رابطۀ سلامت سازمانی مدارس با عملکرد مدیران مدارس شهرستان مراغه

1

248

248

ضریب همبستگی پیرسون

بین میزان سلامت سطح نهادی مدارس و عملکرد مدیران رابطۀ معنی‌داری وجود ندارد. ولی بین میزان سلامت سطح اداری و فنی مدارس با عملکرد مدیران مدارس رابطۀ معنی‌داری وجود دارد.

4

محمد لو و همکاران

بررسی رابطۀ بین ویژگی‌های فردی مدیران موفق مدارس و عملکرد آن‌ها در شهرستان ابهر

3

73 مدیر+400 دبیر

73 مدیر+400 دبیر

رگرسیون خطی و غیرخطی

بین خلاقیت و عملکرد مدیران همبسگی قوی و مستقیم از نوع رابطۀ خطی و بین هوش، استعداد، سن و پایبندی به اصول دینی­و­اخلاقی با عملکرد مدیران همبستگی قوی و رابطۀ غیرخطی وجود دارد.

5

 کاکیا

رابطۀ عملکرد مدیران آموزشی با سلامت سازمانی در مدارس متوسطه شهر قزوین

2

-

180

ضریب همبستگی پیرسون و ضریب تعیین

بین سلامت سازمانی و عملکرد مدیران مدارس رابطۀ مثبت و معنی‌دار وجود دارد. همچنین رابطۀ معنی‌دار عملکرد مدیر با سلامت سازمانی را می‌توان عمدتاً در دو حوزۀ برنامۀ آموزش و تدریس و امور دانش‌آموزان مشاهده کرد.

6

رجایی پور و همکاران

بررسی رابطۀ بین مدیریت زمان و عملکرد مدیران مدارس متوسطۀ شهر کرمان

2

201 مدیر و 1850 دبیر

86 مدیر و 256 دبیر

ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون، t مستقل و  f تک متغیری

بین مدیریت زمان و عملکرد در ابعاد آموزشی و پرورشی همبستگی نبوده و در ابعاد اداری و نظارتی همبستگی معنادار بوده است. بین مدیریت زمان و جنسیت و سنوات مدیریتی تفاوت معنادار بوده ولی با مدرک تحصیلی تفاوت معنادار وجود نداشته است.

7

غفوریان و همکاران

تأثیر ثبات مدیریت بر کیفیت عملکرد مدیران از دیدگاه دبیران دورۀ راهنمایی

4

110

90

Uمان ویتنی

بین کیفیت عملکرد مدیران در مؤلفه‌های آموزشی، تربیتی، اداری-مالی و ارزشیابی تفاوت معنادار وجود دارد اما در مؤلفۀ روابط انسانی تفاوتی مشاهده نشده است.

8

خنیفی و کرمعلی

بررسی عملکرد مدیران دبیرستان شهر تهران بر مبنای مولفه‌های توانمند سازی مدیران

2

1261

297

Tتک نمونه‌ای، t مستقل و تحلیل واریانس یکطرفه

مؤلفۀ مهارت‌های مدیریت بیشترین تأثیر و مؤلفۀ ساختار سازمانی کمترین تاثیر را در توانمندسازی مدیران دارد. همچنین با اطمینان 95./ بین میزان میانگین عملکرد مدیرانی که مدرک تحصیلی لیسانس و فوق لیسانس دارند، با عملکرد مدیرانی که مدرک فوق دیپلم دارند، تفاوت معنی‌دار وجود دارد. از طرف دیگر سابقۀ مدیریت در عملکرد تأثیر داشته اما جنسیت تأثیری ندارد.

9

احمدی و همکاران

رابطۀ توانمندسازی و رضایت شغلی با عملکرد شغلی مدیران مدارس متوسطۀ شهر مرودشت

2

52

52

ضریب همبشتگی پیرسون و t تست

بین ابعاد رضایت شغلی و ابعاد توانمندسازی رابطۀ مثبت و معنادار وجود دارد.

10

مزاری و همکاران

تبیین نقش خودبالندگی مدیران مدارس در بهبود عملکرد آن‌ها در شهر ری

2

339

108

مدل معادلات ساختاری (ضریب مسیر)

دانش و اطلاعات بنیادی با ضریب مسیر 79./ بر عملکرد مدیران مدارس تاثیرگذار بوده است. همچنین صفات خودبالندگی (خلاقیت، فراست ذهنی، عادات و مهارت‌های یادگیری متعادل و خودآگاهی) با ضریب مسیر 74./ بر عملکرد مدیران مدارس تاثیرگذار بوده است.

11

ولایی و امینی

بررسی ارتباط سلامت سازمانی با عملکرد مدیران مدارس شهر ساوه

1

1283

120

رگرسیون چند متغیری با ورود هم‌زمان

با سطح 99 درصد اطمینان بین سلامت سازمانی و عملکرد مدیران مدارس ارتباط مثبت و معنی‌داری وجود دارد.

12

فرنیا و اللهی

بررسی رابطۀ بین آموزش‌های ضمن خدمت با عملکرد مدیران مدارس

 

1

427

280

همبستگی

بین آموزش ضمن خدمت و عملکرد (آموزشی، اداری و مالی) مدیران رابطۀ مثبت و معنادار وجود دارد.

13

دلاوری و همکاران

بررسی رابطۀ بین خودپنداری مدیران و عملکرد آن‌ها در شهرستان لنجان

2

48 مدیر و 611 دبیر

48 مدیر و 144 دبیر

آزمون t دو گروه مستقل و ضریب همبستگی پیرسون

بین خودپنداری و عملکرد مدیران در ابعاد نظارتی،­برنامه‌ریزی،هماهنگی،هدف‌گذاری­و انگیزشی رابطه وجود دارد.

14

دهقان و  دهقان

بررسی رابطۀ رفتار مدنی و عملکرد مدیران مدارس شهر کلیبر

1

600دبیر

148

همبستگی و رگرسیون خطی ساده و چند متغیره

رفتار مدنی و ابعاد آن با عملکرد مدیران مدارس رابطۀ مثبت و معنادار دارند.

15

ملایی و همکاران

بررسی رابطۀ هوش فرهنگی و عملکرد مدیران مدارس شهر تهران

1

317

90

کولموگروف اسمیرنوف، Tتک نمونه‌ای و تحلیل واریانس یکراهه

هوش فرهنگی و عملکرد مدیران با یکدیگر رابطۀ مثبت و معنادار دارند. همچنین سه بعد انگیزشی، فراشناخی و رفتاری با عملکرد همبستگی مثبت داشته اما بین بعد شناختی و عملکرد رابطۀ معناداری وجود نداشت.

16

غلامی و  یارمحمد زاده

تحلیل مسیر روابط لنگرهای مسیر شغلی با عملکرد مدیران مدارس شهر سنندج

1

203

133

همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر

روابط معنی‌دار ضعیف و متوسطی میان لنگرگاه‌های فنی-کارکردی، شایستگی مدیریتی،­امنیت-ثبات،­استقلال- خودمختاری،­خلاقیت-­­­کارآفرینی­و چالش‌های محض با عملکرد مدیران وجود دارد. همچنین لنگرگاه استقلال-خودمختاری، خلاقیت کارآفرینی، و امنیت-ثبات تاثیر مستقیم بر عملکرد مدیران مدارس دارند.

17

برغول و همکاران

رابطۀ بین انگیزه پیشرفت و منبع کنترل با عملکرد مدیران دبیرستان‌های شهر تبریز

2

117

51

ضریب همبستگی پیرسون

بین انگیزۀ پیشرفت و عملکرد مدیران با توجه به جنسیت، سن و سابقۀ مدیریتی رابطۀ معنی‌داری وجود ندارد. بین منبع کنترل و عملکرد مدیران با سابقۀ مدیریتی (1-10) سال، رابطه وجود دارد. اما در سابقۀ مدیریتی (11-27) سال، رابطه وجود ندارد.

18

طاهری و همکاران

رابطۀ سلامت سازمانی و عملکرد مدیران مدارس متوسطۀ شهر اسلامشهر

1

74 مدیر+1209 دبیر

120

رگرسیون چند متغیری با روش ورود هم‌زمان

بین عملکرد (فنی، انسانی و ادراکی) مدیران مدارس با سلامت سازمانی رابطۀ مثبت و معنی‌داری وجود دارد.

19

مزاری و همکاران

رابطۀ صفات برتر خودتوسعه‌ای، دانش و اطلاعات بنیادی مدیران و عملکرد آن‌ها در شهر ری

2

339

180

ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون

میان صفات برتر خود توسعه‌ای و دانش و اطلاعات بنیادی و عملکرد ادبیات‌محور و شاخص‌محور مدیران مدارس همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود دارد.

 

 

جدول (3): فراوانی و درصد پژوهش‌های مورد استفاده بر حسب روش آماری

ردیف

روش آماری

فراوانی

درصد

1

همبستگی و ضریب همبستگی پیرسون

11

32.4

2

                  آزمون‌هایT

7

20.5

3

تحلیل رگرسیون

7

20.5

4

تحلیل واریانس

3

8.8

5

سایر روش‌ها

6

17.7

        جمع

34

100

با توجه به جدول 3 می‌توان گفت، روش‌های استفاده‌شده در پژوهش‌های مورد بررسی عمدتاَ همبستگی پیرسون و آزمون‌های T بوده است.

نمودار (1):Funnel Plot میزان احتمال بروز سوگیری در انتشار نتایج را نشان می‌دهد.

 

محور افقی نشان‌دهندۀ اندازۀ اثر متغیرها و محور عمودی آن نشان‌دهندۀ خطای استاندارد مربوط به هر متغیر است. با توجه به اینکه شاخص نتایج حاصله از تحقیق در سمت چپ نمودار تمرکز دارد، می‌توان گفت که تحقیق دارای خطای معیار پایین است.

نمودار (2): Forest Plotمطالعاتمربوطبه عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران مدارس

 

در نمودار 2 محور عمودی نشان‌دهندۀ متغیرهای مورد بررسی و محور افقی نشان‌دهندۀ اندازۀ اثر با فاصلۀ اطمینان 95% متغیرهاست. با توجه به نمودار، متغیر رضایت شغلی (JobSatisfaction) و آموزش - تدریس (Teaching) به ترتیب دارای بیشترین و کمترین اندازۀ اثر در بین متغیرهای مورد بررسی قرار دارند. (برآیند کل مطالعات به صورت یک لوزی نشان داده می‌شود که مرکز آن نمایانگر میانگین تخمین اثر و کشیدگی آن نمایانگر فاصلۀ اطمینان است)

جدول  (4): نتایج فراتحلیل عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران مدارس

z-value

p-value

Standard error

اندازۀ اثر

Effect size

درصد فراوانی

فراوانی

متغیر مستقل

ردیف

656/6

001/0

213/0

43/0

74/11

4

تحصیلات

1

536/6

000/0

253/0

56/0

82/8

3

سابقۀ مدیریت

2

586/5

000/0

425/0

52/0

82/8

3

خلاقیت و ابتکار

3

452/5

001/0

256/0

35/0

94/2

1

 انگیزش

4

758/4

001/0

341/0

26/0

88/5

2

فراشناخت

5

452/3

005/0

138/0

38/0

82/8

3

سن

6

452/6

001/0

429/0

23/0

88/5

2

جنسیت

7

452/3

000/0

376/0

41/0

94/2

1

مهارت های‌اجتماعی

8

785/4

000/0

238/0

17/0

88/5

2

نظارت و کنترل

9

785/6

000/0

351/0

16/0

94/2

1

آموزش ضمن خدمت

10

458/5

000/0

426/0

46/0

94/2

1

انگیزۀ شغلی

11

286/5

000/0

336/0

62/0

74/11

4

ثبات مدیریت

12

122/5

000/0

281/0

38/0

94/2

1

سازماندهی

13

215/6

005/0

343/0

71/0

94/2

1

رضایت شغلی

14

785/5

001/0

414/0

14/0

94/2

1

اتحاد و توافق

15

454/6

000/0

437/0

22/0

94/2

1

رضایت ارباب رجوع

16

428/6

000/0

391/0

31/0

88/5

2

استقلال

17

268/4

005/0

471/0

11/0

94/2

1

آموزش و تدریس

18

 

100

34

مجموع

همان‌طور که در جدول 4 قابل‌مشاهده است، متغیرهای تحصیلات، سابقۀ مدیریت، خلاقیت و ابتکار، انگیزش، فراشناخت، سن، جنسیت، مهارت‌های اجتماعی، نظارت و کنترل، آموزش ضمن خدمت، انگیزۀ شغلی، ثبات مدیریت، سازماندهی، رضایت شغلی، اتحاد و توافق، رضایت ارباب رجوع، استقلال و آموزش و تدریس به‌عنوان متغیرهای مستقل استخراج و طبقه‌بندی شد و بیشترین فراوانی مربوط به متغیرهای تحصیلات و ثبات مدیریت بوده است. 

براساس طبقه‌بندی کوهن[11] (1998)، هنگامی که مقدار آمارۀ rمساوی 1/0 باشد (درصد واریانس تبیین‌شده 01/0)، مقدار شدت تأثیر در طبقۀ کوچک یا پایین قرار می‌گیرد. به‌علاوه اگر مقدارrمعادل 3/0 (درصد واریانس تبیین‌شده 09/0) باشد، شدت تأثیر متوسط و در نهایت اگر مقدار rمعادل 5/0 (درصد واریانس تبیین‌شده 25/0) باشد، شدت تأثیر زیاد ارزیابی می‌شود. بنابراین براساس جدول 4 و  طبقه‌بندی مرسوم برای میزان شدت‌های اثر می‌توان شدت، صحت و قدرت تأثیر متغیرهای ارائه‌شده در قالب فرضیه‌ها را در سه دسته حدود اندازه‌های اثر قرار داد. دستۀ اول، آن گروه از متغیرهاست که تاثیرگذاری بین آن‌ها ضعیف بوده و امکان عدم تأیید فرضیۀ این پژوهش‌ها در پژوهش‌های مشابه زیاد است. این متغیرها، متغیرهایی هستندکه شدت اثر آن‌ها کوچک است یعنی شدت اثر آن‌ها کمتر از 3/0 است. براساس مندرجات جدول4، متغیرهای آموزش و تدریس، اتحاد و توافق، آموزش ضمن خدمت، نظارت و کنترل، رضایت ارباب رجوع، جنسیت، و فراشناخت در این دسته قرار می‌گیرند.

گروه دوم متغیرهایی هستند که مقادیر اندازۀ آن‌ها متوسط است و بین 3/0 و 5/0 قرار دارد. فرضیه‌های این گروه نسبت به گروه قبل از قوت و اطمینان بیشتری برخوردار است و روابط تأییدشده بین متغیرهای این دسته با عملکرد مدیران بیش از دستۀ اول قابل‌اتکاست. براساس جدول 4، این متغیرها عبارت‌اند از: استقلال، انگیزش، سن، سازماندهی، مهارت‌های اجتماعی، انگیزۀ شغلی، و تحصیلات. و دسته سوم متغیرهایی هستند که شدت اثر آن‌ها 5/0 درصد و بیشتر از آن است. این متغیرها دارای قوت و اطمینان بسیار بالایی هستند و این موضوع را می‌توان به این شکل تعبیر کرد که اگر در پژوهش‌هایی از این نوع، فرضیه‌های حاضر مورد بررسی و آزمون مجدد قرار گیرند، به احتمال بسیار بالا دوباره تاثیرگذاری آن‌ها تأیید خواهد شد. براساس جدول 4، این متغیرها، متغیرهای خلاقیت و ابتکار، سابقۀ مدیریت، ثبات مدیریت، و رضایت شغلی هستند. 

فراتحلیلگران برای مطالعات منتشرشده و منتشرنشده تحلیل‌های جداگانه‌ای انجام می‌دهند و تفاوت‌های آن‌ها را از لحاظ اندازۀ اثر آزمون می‌کنند. رزنتال تعیین تعداد مطالعات گمشده (با میانگین اثر برابر صفر) یعنی تعداد مطالعات مؤید فرضیه صفر را که باید به تحلیل اضافه شود و از لحاظ آماری یک اثر کلی غیرمعنادار به دست داده و نتیجه را تغییر دهد، پیشنهاد می‌کند. کوپر[12] این تعداد را تعداد ناکامل بی‌خطر[13] (Nfs) نامیده است. در جدول 7 مقدار آماره‌های یادشده مورد محاسبه قرار گرفته است.

جدول(5): محاسبات N ایمن از خطا (تعداد ناکامل بی‌خطر) کلاسیک

z-value

سطح معنی‌داری (آلفا)

K(تعداد مطالعات مشاهده‌شده)

N (تعداد مطالعات گمشده‌ای که مقدار P را به آلفا می‌رساند)

752/7

05/0

19

3323

با توجه به جدول 5 می‌توان گفت که باید تعداد 3323 مطالعۀ دیگر صورت گرفته و بررسی شود تا مقدار P دوسویه ترکیب شده از 05/0 تجاوز نکند؛ به این معنی که باید 3323 مطالعۀ دیگر انجام شود تا در نتایج نهایی محاسبات و تحلیل‌ها خطایی رخ دهد و این نتیجه حاکی از دقت و صحت بالای اطلاعات و نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش است. 3323 مطالعه فاصله از خطا مقدار مناسب و قابل‌توجهی است.

در پایان در قالب طرح یک فرضیۀ فرعی به بررسی همگونی یا ناهمگونی اندازه‌های اثر به‌دست‌آمده پرداخته می‌شود.

H0: میان اندازه‌های اثر به‌دست‌آمده تفاوت معناداری وجود ندارد.

H1: میان اندازه‌های اثر به‌دست‌آمده تفاوت معناداری وجود دارد.

جدول (6): مقادیر بررسی همگنی داده‌ها

p-value

z-value

سطح معنی داری

سطح اطمینان

نتیجه آزمون

000/0

752/7

05/0

95/0

05/0p<، H0رد می‌شود

با توجه به اینکه در سطح اطمینان 95/0، سطح معنادار از میان خطا (05/0) کوچک‌تر است، H0 رد و H1 پذیرفته می‌شود. یعنی میان اندازۀ اثرهای به‌دست‌آمده تفاوت معنادار وجود دارد و این به معنای ناهمگون بودن اندازه اثرهای به دست آمده است. این ناهمگونی یافته‌ها نشان از وجود متغیری تعدیل‌کننده دارد که نتایج بررسی روی متغیرهای به‌دست‌آمده را تحت‌تأثیر قرار داده است. در چنین شرایطی فراتحلیل‌گران باید متغیر یا متغیرهای مداخله‌گری را بررسی کنند که ممکن است این ناهمگونی به علت تأثیر احتمالی آن‌ها رخ داده باشد. این کار به وسیلۀ طبقه‌بندی داده‌ها به حداقل دو گروه فرعی با توجه به متغیرهایی که به طور نظری برای این گروه‌بندی مناسب هستند، صورت می‌گیرد. سپس برای هر کدام از گروه‌های فرعی فراتحلیل‌های جداگانه‌ای انجام می‌شود. در پژوهش حاضر با توجه به اینکه ویژگی‌های نمونه‌های آماری مطالعات موردنظر کاملاًتفکیک‌شده و شفاف نبود، امکان تقسیم مطالعات به زیرگروه‌ها براساس متغیرهای تعدیل‌گر وجود نداشت. بنابراین، با محدودیت شناسایی متغیرهای تعدیل‌کننده مواجه بودیم. 

بحث و نتیجه‌گیری

پژوهش حاضر بر آن بود تا با فراتحلیلی بر پژوهش‌های اجراشده در ایران به شناسایی متغیرها و فرضیه‌هایی که تا به امروز در مطالعات مربوط به موضوع عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران مدارس مورد استفاده قرار گرفته است پرداخته و مهم‌ترین عوامل اثرگذار را معرفی کند.

نتایج فراتحلیل حاضر که از ترکیب 43 فرضیه و 34 متغیر مستقل حاصل از 19 پژوهش به دست آمده است، نشان داد که مابین اندازۀ اثرهای 1/0 تا 8/0، متغیرهای تحصیلات، سابقۀ مدیریت، خلاقیت و ابتکار، انگیزش، فراشناخت، سن، جنسیت، مهارت‌های اجتماعی، نظارت و کنترل، آموزش ضمن خدمت، انگیزۀ شغلی، ثبات مدیریت، سازماندهی، رضایت شغلی، اتحاد و توافق، رضایت ارباب رجوع، استقلال و آموزش و تدریس به‌عنوان متغیرهای مستقل بر عملکرد مدیران مدارس تاثیرگذارند.

از نظر میزان تأثیر عوامل مختلف بر عملکرد مدیران مدارس در ایران می‌توان گفت که عوامل رضایت شغلی با اندازۀ اثر 71/0، ثبات مدیریت با اندازۀ اثر 62/0، سابقۀ مدیریت با اندازۀ اثر 56/0 و ابتکار و خلاقیت با اندازۀ اثر 52/0، به ترتیب بیشترین تاثیر را بر موضوع عملکرد مدیران مدارس ایران داشته‌اند. همخوانی یافته‌های پژوهش حاضر با یافته‌های پژوهشگران دیگر با توجه به چهار متغیر اثرگذار مورد بررسی قرار می‌گیرد.

رضایت شغلی: نتایج پژوهش حاضر با یافته‌های پژوهشاحمدی و همکاران (1392) که نشان داد بین رضایت شغلی و عملکرد شغلی مدیران مدارس رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد و همچنین نتایج پژوهش میرترابی و همکاران (1390) که حاکی از رابطۀ بین مهارت حرفه‌ای، رضایت شغلی با میزان عملکرد شغلی آموزشگران هنرستان‌هاست، همخوانی دارد.

ثبات مدیریت: استامپز[14](1997) بیان می‌کند، مطالعۀ وضعیت ثبات مدیران به منزلۀ پیامد تعهد سازمانی آن‌هاست و اهمیت ویژه دارد، زیرا یکی از اهداف مهم سازمان‎‌ها، حفظ و نگهداری افراد است. فراهم‌کردن زمینه‌های لازم برای ثبات مدیران سبب ایجاد و افزایش حس تعهد در آنان می‌شود. همچنین اینگرسول[15] (2001) معتقد است ثبات مدیریت از عوامل مهم تاثیرگذار بر کیفیت آموزش و یادگیری دانش‌آموزان است. نتایج پژوهش قربانی مهر (1384) نشان داد بین ثبات مدیریت مدیران و کیفیت عملکرد آنان در امور تربیتی رابطۀ معناداری وجود دارد.  

سابقۀ مدیریت: یافتۀ حاضر با نتایج پژوهش ریسمانچیان (1383) که نشان داد بین عملکرد مدیران و سوابق مدیریتی آن‌ها رابطۀ معنادار وجود ندارد و نتایج پژوهشی سهامی و همکاران (1391) که نشان داد از میان متغیرهای جنسیت، سابقۀ مدیریت و سابقۀ خدمت تنها متغیر جنسیت بر عملکرد مدیران تأثیر معناداری دارد، همخوانی ندارد. اما با یافته‌های پژوهشی مهلمن[16] که نشان داد هر چه تجربۀ کاری در پست کنونی (سابقۀ مدیریت) بیشتر باشد، مدیر اثربخش‌تر است و نتایج پژوهشی رجایی پور و همکاران (1387) که نشان داد مدیران با سنوات مدیریتی 8 تا 12 سال بهتر و مطلوب‌تر از وقت و زمان خود استفاده می‌کنند و حنیفی و کرمعلی (1392) که در پژوهش خود نشان دادند با اطمینان 95/. میزان عملکرد مدیرانی که دارای سابقه (مدیریتی) بیش از 10 سال هستند، نسبت به مدیرانی که دارای سابقۀ بیش از 10 سال بودند بیشتر است، همخوانی دارد.

ابتکار و خلاقیت: میرکمالی (1383) معتقد است در سازمان‌هایی که مدیران نسبت به مشارکت افراد در تصمیم‌گیری‌ها و دادن مسئولیت و اختیار علاقۀ بیشتری نشان می‌دهند، میزان ابتکار و خلاقیت و مسئولیت‌پذیری برای حل مشکلات بیشتر از سازمان‌های خودکامه یا کاملاَ متمرکز است. به عقیدۀ پیدلر و همکاران[17] (2001) خلاقیت یکی از صفات برتر خودتوسعه‌ای شناخته شده است. در خلاقیت منظور توانایی فایق‌آمدن بر موقعیت‌ها با جواب‌های جدید و بی‌همتا و داشتن وسعت بینش برای تشخیص قبول راهکارهای جدید و مفید است. خلاقیت در سازمان دارای نقش‌ها و تأثیراتی از قبیل افزایش کیفیت راه‌حل مسائل، تحریک و ارتقای نوآوری، افزایش انگیزش و تعهد در سازمان و افزایش عملکرد مؤثر تیم‌هاست. 

از طرف دیگر عوامل آموزش و تدریس، اتحاد و توافق، آموزش ضمن خدمت، نظارت و کنترل، رضایت ارباب رجوع، جنسیت، و فراشناخت دارای کمترین میزان تاثیرگذاری هستند. در تبیین نتایج پژوهش قابل‌ذکر است که هر چند انجام آزمون‌های اندازۀ اثر و همگنی داده‌ها نشان از دقت و صحت یافته‌های این تحقیق داشت؛ اما امکان تقسیم مطالعات به زیر گروه‌ها براساس متغیرهای تعدیل‌گر وجود نداشت. بنابراین، عدم شناسایی متغیرهای تعدیل‌کننده اگرچه به طور مستقیم در اهداف تحقیق بیان نشده بود، می‌تواند به‌عنوان یکی از محدودیت‌های این پژوهش قلمداد شود.

با توجه به اینکه حوزۀ پژوهش حاضر در محدودۀ مدیران مدارس بوده است، لذا در این قسمت پیشنهادها و موارد مفید و کاربردی برای توجه بیشتر مدیران مدارس ایران ارائه می‌شود.

مدیران مدارس بعد از مراجعه به جداول متغیرها و فرضیه‌های استخراج‌شده آن دسته از متغیرها را که دارای شدت اثر بالاتری بوده و در نتیجه تأثیر زیادی بر موضوع عملکرد مدیران مدارس دارند، موردتوجه بیشتری قرار دهند. از این متغیرها می‌توان به مواردی نظیر رضایت شغلی، ثبات مدیریت، سابقۀ مدیریت، خلاقیت و ابتکار، تحصیلات، استقلال، انگیزش، سن، سازماندهی، مهارت‌های اجتماعی، سازماندهی و انگیزۀ شغلی اشاره کرد.

در راستای پیشنهاد پژوهشی لازم است محققان به پژوهش دیگر در رابطه با مقایسه پژوهش‌های داخلی و خارجی در این زمینه بپردازند.



[1].Motowidlo

[2].Robbins

[3].Armstrong

[4].Peterson

[5]Wiles

[6]Phisck

[7].Meta-study

[8].Edwards et all

[9].Bench & Day

[10].Thompson & Snyder

[11].Cohen

[12].Cooper

[13].Fail-safe N

[14]Stamps

[15]Ingersoll

[16]Moehlman

[17]Pedler et al

منابع
آقابیگ، فرهاد؛ و صالحی‌امیری، سیدرضا. (1393). نقش هوش فرهنگی در عملکرد مدیران (مورد مطالعه: صندوق بازنشستگی کشوری). مجلۀمدیریت فرهنگی، 8 (26): 13-26.
آرمسترانگ، میشل. (1390). مدیریت منابع انسانی، ترجمۀ حسین پهلوانیان و همکاران. تهران: نیکو روش، چاپ دهم، جلد 2.
احمدی، معصومه؛ شهامت، نادر؛ و فانی، حجت‌اله. (1392). رابطۀ توانمندسازی و رضایت شغلی با عملکرد شغلی مدیران مدارس متوسطۀ شهر مرودشت، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، دانشکدۀ علوم تربیتی.
اقدسی، علینقی؛ ثمری، شاهین؛ و باقری، سیفعلی. (1387). رابطۀ بین جو سازمانی با عملکرد مدیران مدارس ابتدایی شهرستان ارومیه. فصلنامۀ علوم تربیتی، 1(1) : 7-38.
بهرامی، اعظم؛ احمدی، غلامرضا؛ سعادتمند، زهره؛ و عباسی، زهره. (1392). بررسی شاخص‌های ارزشیابی عملکرد مدیران شهر اصفهان از دیدگاه مدیران و معلمان. فصلنامۀرهیافتی نودرمدیریت آموزشی، 4 (4): 141- 150.
پورانوری، ثریا؛ و ملکی آوارسین، صادق. (1387). بررسی رابطۀ مشارکت دبیران در تصمیم‌گیری‌ها و عملکرد مدیران مدارس راهنمایی و متوسطۀ مراغه. فصلنامۀدانش و پژوهش درعلوم تربیتی، 17: 199-211.
حمیدی، فریده؛ ساکی، رضا؛ موحدی‌نسب، عباس؛ محب‌زاده، زینب. (1393). رابطۀ بین هوش سازمانی و عملکرد مدیران مدارس متوسطه شهر یزد. فصلنامۀرهیافتی نودرمدیریت آموزشی، 5 (2): 35-38.
حمیدی، ناصر؛ موسی‌خانی، مرتضی؛ و نجفی، زهرا. (1389). اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران آموزش‌وپرورش با استفاده از فنون تصمیم‌گیری چندگانه (تجزیه و تحلیل سلسله‌مراتبی و تخصیص خطی بردا). فصلنامۀ نوآوری‌های آموزشی، 34 (9): 127-155.
حلیمی، سیده مهتاب؛ و فتحی آذر، اسکندر. (1388). تدوین و اولویت‌بندی استانداردهای عملکرد مدیران آموزشی دورۀ ابتدایی شهر تبریز. مجلۀ علوم تربیتی، 2 (8): 85-106.
خویشی، بهروز؛ سرمست، بهرام؛ و بیک‌زاد، جعفر. (1388). بررسی رابطۀ سلامت سازمانی مدارس با عملکرد مدیران مدارس مقاطع سه‌گانۀ تحصیلی آموزش‌وپرورش شهرستان مراغه، فصلنامۀ تحقیقات مدیریت آموزشی، 2: 176-193.
رجایی‌پور، سعید؛ یارمحمدزاده، پیمان؛ زین‌الدینی میمند، فاطمه؛ و زیدآبادی، عباس. (1387). بررسی رابطۀ بین مدیریت زمان و عملکرد مدیران مدارس متوسطۀ کرمان، فصلنامۀرهیافتی نودرمدیریت آموزشی، 2 (1): 43-60.
سهامی، سوسن؛ قیصری، مهدی؛ و عباسی، زهرا. (1391). بررسی نگرش دبیران و کارشناسان نسبت به عملکرد مدیران دارای مدرک مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی و سایر رشته‌ها، فصلنامۀرهیافتی نودرمدیریت آموزشی، 3 (4): 85-95.
شیری، محمد؛ پیری، مهران؛ رضایی، اسد؛ و امینی، علی. (1394). پیش‌بینی عملکرد مدیران براساس هوش سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی مدیران دورۀ ابتدایی پسرانۀ شهرستان خرم‌آباد. فصلنامۀرهیافتی نودرمدیریت آموزشی، 10 (2): 33-48.
غفوریان، هما؛ خان‌زاده، قاسم؛ و فلامرزی، آمنه. (1389). تأثیر ثبات مدیریت بر کیفیت عملکرد مدیران از دیدگاه دبیران دبیران آموزشگاه‌های دورۀ راهنمایی، فصلنامۀرهیافتی نودرمدیریت آموزشی، 4 (1): 67-082
فرزانه، محمد، پورکریمی، جواد؛ و نوروزی، میترا. (1395). واکاوی صلاحیت‌های حرفه‌ای مدیران مدارس، یافته‌های یک پژوهش ترکیبی. دوفصلنامۀ مدیریت مدرسه، 4 (1):1-25.
فقهی فرهمند، ناصر. (1381). مدیریتپویایسازمان، چاپ اول، تبریز: فروزش.
قنبری، سیروس؛ و رجبی، عباس. (1391). میزان آشنایی مدیران با مهارت‌های سه‌گانۀ مدیریتی و رابطۀ آن با عملکرد آنان. مجلۀ پژوهش علوم انسانی،  11 (28): 47-60.
قاضی طباطبایی، محمود؛ و دادهیر، ابوعلی. (1389). فراتحلیل در پژوهشهای اجتماعی ورفتاری. تهران: دفتر مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران.
قربانی مهر، حبیب‌اله. (1384). ثبات مدیریت مدیران بر کیفیت عملکرد مدیران از دیدگاه دبیران آموزشگاه‌های دورۀ متوسطۀ شهرستان اسلامشهر، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.
کاکیا، لیدا. (1388). رابطۀ عملکرد مدیران آموزشی با سلامت سازمانی در مدارس متوسطه. فصلنامۀ تعلیم و تربیت، 99: 145-159.
موسیخانی،  مرتضی؛ حمیدی، ناصر؛ و نجفی،  زهرا. (1389). اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر عملکرد مدیران آموزش‌وپرورش با استفاده از فنون تصمیم‌گیری چندگانه (تجزیه و تحلیل سلسله‌مراتبی و تخصیص خطی بردا).  فصلنامۀرهیافتی نودرمدیریت آموزشی، 34 (9): 129- 156.
مزاری، ابراهیم؛ ابیلی، خدایار؛ پورکریمی، جواد؛ خباره، کبری؛ و باده‌بان، سودابه. (1393). تبیین نقش خودبالندگی مدیران مدارس در بهبود عملکرد آنان (مطالعۀ موردی: مدیران مدارس شهر ری). فصلنامۀ آموزش و ارزشیابی، 7 (26): 103-124.
محمدلو، اقدم؛ الوانی، سیدمهدی؛ و حمیدی، ناصر. (1390). بررسی رابطۀ بین ویژگی‌های فردی (شخصی) مدیران موفق مدارس و عملکرد آن‌ها (مورد مطالعه ادارۀ آموزش‌وپرورش شهرستان ابهر). فصلنامۀ مطالعات کمی درمدیریت، 2 (2): 160-179.
ملائی، رباب؛ میرکمالی، سیدمحمد؛ و پورکریمی، جواد. (1393). بررسی رابطۀ هوش فرهنگی و عملکرد مدیران مدارس (مطالعۀ موردی: مدارس متوسطۀ دولتی دخترانۀ شهر تهران). فصلنامۀرهیافتی نودرمدیریت آموزشی، 9 (4): 109-123.
میرکمالی، سیدمحمد. (1383). رهبری ومدیریت آموزشی، تهران: یسطرون.
میرترابی، مهدیه؛ مؤذن، زینب؛ موحدمحمدی، حمید؛ و رضوانفر، احمد. (1390). بررسی عؤامل مؤثر بر عملکرد شغلی آموزشگران هنرستان‌های کشاورزی استان تهران، فصلنامۀرهیافتی نودرمدیریت آموزشی، 1 (5): 115-134.
Bench, S., & Day, T. (2010). The user experience of critical care discharge: a meta- synthesis of qualitative research. International journal of nursing studies, 47(4), 487-499.
Cohen, J. (1998). Statistical power analysis for the behavioral sciences (second edition). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Edwards, M., Davies, M., & Edwards, A. (2009). What are the external influences on information exchange and shared decision – making in healthcare consultations: a meta-synthesis of the literature. Patient education and counseling, 75(1), 37-52.
Ingersoll, R. M (2001). Teacher turnover and teacher shortage: an organizational analysis. American Educational research, 38, 499-534.
Stamps, P.L.(1997). Nurses and work satisfaction: and index for measurement.
Thompson, B., & Snyder, P. A. (1997).Statistical significance testing practices. Journal of Experimental .
Moehlman, G.M. (2002). The relationship between leadership styles and faculty perceived effectiveness of principals in secondary vocational- technical school in Michigan. Ph.D. Thesis. The Ohio State University.
Peterson, Tim. D. (2012).The engoing legacy of R.L. Katz.Journal of management Decision, Vol. 42.No. 10. Pp: 1297 -1308.
Peadler, M., Burgoyne, J.and boydel, T. (2001). A manager gauide’s to sel-development. Forth edition London.Mc grawhill.
Phisck, I. ( 2002). Personnel/ Human Resource Management, 3 rd ed, London: PrinticeــHall.
Wiles, K.(2000) , For Better Schools  Super Vision , 4rd ed. Boston: McGrawــHill