Return on management: Designing and explaining the new model of educational managers' competencies with the thematic analysis approach

Document Type : Qualitative Research Paper

Authors

1 Educational department, Faculty of Literature, Azad university, Kermanshah, Iran

2 Department of Educational Management, Faculty of Literature, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran

10.34785/J010.1398.426

Abstract

Abstract : In all organizations including educational organizations, the most important source that influence on organizational effectiveness is management. Leadership competency is one of the major qualities of Principal to ensure the performance of schools. The principal is the curriculum leader of the school. He or she is responsible for designing, implementing, and evaluating changes in the instructional program of the school. In each educational system, the nation designs the broad curriculum policy in strict consonance with its socio-economic and cultural needs. The principal implements and evaluates the changes in the instructional program. There are new streams of research in the field of education and management to know the necessary competencies of school principals. The importance of education and training perused researchers and scholars to investigate the relationship between the characteristics and competencies of school’s principals and the outcomes and results of such leadership in terms of the education performance of students. The importance of the school principals has growing so fast and researchers had put emphasize on the importance of principles skills, competencies and capabilities. This study is about " Return on management: Designing and explaining the new model of educational managers' competencies with the thematic analysis approach. The aim of this research is to extract the model for the competencies of the school principals. So the purpose of this study is answering the following questions:
• What are the important characteristics and competencies of school principals?
• What is the conceptual framework for the competencies of the school principals?
To answer the questions, we followed qualitative approach of thematic analyses. This thematic analysis was the first qualitative analysis which the process includes 6 steps: knowing the data, searching for the themes, evaluating the themes, identification and coding the themes and providing the reports. After studying the resources extracted from the databases. This content analysis was based on two approaches. First, we assigned codes to text fragments using a bottom-up approach, i.e. without strong a priori assumptions. This approach allowed us to move back and forth between the transcribed interviews and to identify themes and codes in order to arrive at a more accurate inductive and explorative analysis. Subsequently, we adopted a more top-down approach, known as directed content analysis, in which we related our codes to the academic literature. To derive systematic explanations for the processes we observed, we identified observations that matched theoretical concepts. By thematic analysis, the paper presents a framework for competencies of educational managers and the reliability of results was checked by Holsti test (0.95).
The statistical populations of this research are the relevant sources available for online databases and valid scientific banks during the period 2000-2018. In order to have a systematic research the main key words and themes have been searched through web of science and different research engines. Some of these words and themes are, "School Principal”, “School Leadership" "Management" “Educational Administration "School Leaders", "Educational Management" leadership “Competencies” which had been research through both national and international scholar’s research platforms. In total 200 papers have been selected, and after the second observation 70 of them were selected for study. Theses selected papers been analyzed word by word and they had been coded.
Based on the findings of this study, the competencies of the educational managers can be summarized in the four themes of know-ability, spiritual excellence, mobilize-ability and sustain-ability. Know-ability consists of two pre-organizing themes (learning-teaching and organizational) and 8 basic themes. The learning-teaching consists of 4 themes of creative learning, life and job skills, social media, and technology and 21 century skills. The learning organization has also 4 themes. These are human resource management, vision, learning environment, standardizing and performance evaluation.
Spiritual excellence consists of 3 pre-organizing themes (love of being, spiritual world and faith and hope) and 9 basic themes. Mobilize-ability consists of 4 pre-organizing themes (collaborative, communication management, global perspective and leading), and 8 basic themes. Collaborative skills include team working and grouping and the communication management has two themes of inter-relationship and intra-relationship skills. Global perspective and leading includes knowledge exchange and policy. Finally sustain-ability consists of 5 pre-organizing themes (technology management, sustainable financial management, innovation management, environmental management and sustainable health management) and 13 basic themes. This theme has an ultimate goal of the sustainability and success of school in the long term.
Technology management is including the two abilities of networking and information technology. Sustainable financial management includes financial and budget management, social capital and wealth creation. The innovation management has four themes in terms of risk taking, creative thinking, innovation and entrepreneurship. Environmental management is in terms of environment knowledge and environment management. Finally sustainable health management, consist of physical health and spiritual health.
The model can be used for school principals as well as managers as a tool for evaluating and selecting principals based on the proposed criteria. Based on the fact that the extracting the competencies and right characteristics are important issue in human resource, the research may have several implications for both principals and education system. The education and training system can use the result for replacing the right persons and recruit the right persons, and principals that have the importance requirements and competencies.
The education and training organization can use this framework to elaborate on their school principals to train and educate them in the way that they can increase the level of the different competencies and capabilities in their managers. Also the educators and trainers who set up workshops for training the future managers can use such framework to invest efficiently in their human resource capabilities. This will ultimately lead to better education system and schools.
Future research can use other approaches than thematic analysis for extracting the principal’s competencies. Also researchers can conduct several surveys to test the effect of these competencies and fond the level of importance for each competency. Moreover it might be a case that depend on the context and country some of these competencies be more important than others.

Keywords

Full Text

مقدمه

موج تازه­ای از پژوهش­ها در حوزه مدیریت آموزشی در هزاره جدید به وجود آمده است، همچنین، اهمیت خروجی نظام آموزش‌وپرورش محققان را بر آن داشته است، که به بررسی رابطه بین صلاحیت­های مدیر مدرسه و برونداد آن یعنی عملکرد تحصیلی دانش­آموزان بپردازند. در اثر تغییرات اجتماعی و تلاش در جهت بهبود مدرسه نقش مدیران در طول زمان تغییر کرده است. Hallinger & Heck (2010) در مروری بر پژوهش­های سی‌ساله در مدارس دریافتند، که مدیریت به‌طور خاص، به‌صورت مستقیم یا با میانجی می‌تواند اثر مثبتی از طریق ایجاد همکاری، یادگیری سازمانی، ساختارها، توسعۀ کارکنان و توانایی رهبری برای ترویج یاددهی-یادگیری و ایجاد فضای مثبت در مدرسه که به نوبۀ خود موجب ارتقاء و موفقیت آن­ها می­شود، داشته باشد. در مقیاس وسیع­تر عوامل متفاوتی در پیشرفت دانش­آموزان مؤثر است، و در این میان مدیر تنها کسی است که در موقعیتی قرار دارد که می­تواند بر تمامی این عوامل اثرگذار باشد. یک مدیر باصلاحیت می­تواند باعث افزایش ده‌درصدی نمره­ی دانش­آموزان در تست­های استاندارد تنها در یک سال شود. همچنین موجب کاهش غیبت و بی­انگیزگی و افزایش نرخ فارغ­التحصیلی دانش­آموزان شود. تغییر چشم­انداز سیاست­های آموزش‌وپرورش با تغییر ویژگی­های مدیریت مدرسه در بسیاری از کشورها به نقطه اوج خود رسیده است، امروزه مدیریت اثربخش مدرسه بیش از گذشته به‌عنوان عامل مؤثر بر اصلاحات آموزشی و نتایج مدرسه تلقی می­شود(Schleicher, 2012). در پژوهش­های جامع و گسترده در مقیاس کمی مدیریت و رهبری بعد از آموزش در کلاس به‌عنوان دومین عامل تأثیرگذار در یادگیری دانش­آموزان است و این تأثیر بر سازمان مدرسه، فرهنگ و همچنین در رفتار معلم و کلاس درس مشاهده‌شده است(Hallinger & Heck, 2010),؛ (Kenneth Leithwood, Harris, & Hopkins, 2008). در اوایل قرن حاضر چارچوب­های عملکرد مدیر به یک مسئله جهانی تبدیل‌شده است(Leithwood & Steinback, 2003). بیان می­کنند، در حوزه رهبری آموزشی و در چارچوب­های موجود اختلاف نظراتی وجود دارد و دقیقاً مشخص نیست مدیران آموزشی باید در کدام حوزه­ها وارد شوند(Dallas Hambrick Hitt & Tucker, 2016). بیان می­کند که، توجه به نقش مدیر منجر به این مسئله گردید، که مدیریت مدرسه با بهبود شرایط کار معلمان، و فضا و محیط مدرسه­ی آن­ها به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای می­تواند بر کیفیت آموزش و یادگیری در مدارس و به‌تبع آن پیشرفت دانش­آموزان، تأثیرگذار باشد(Cruickshank, 2017). در سال 2006 سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)[1]، پروژه‌ای بین‌المللی را بانام "بهبود رهبری مدرسه" آغاز کرد. برخی از مهم­ترین یافته­های این پروژه به این شرح است: بازتعریف وظایف و مسئولیت­های مدیران مدارس (اعطای استقلال بیشتر و تدارکات حمایت­های گسترده­تر و به‌طورکلی بازتعریف وظایف و مسئولیت­های مدیران در جهت افزایش یادگیری دانش­آموزان)، تأکید بر رهبری توزیع‌شده[2]به‌منظور تشویق و حمایت از ارکان و اعضاء مختلف مدرسه برای ایفای نقش­های مدیریتی، بهبود مهارت­های مدیریت اثربخش (با توجه به وسعت وظایف و مسئولیت­ها، مدیران مدارس به آموزش­های ویژه­ای نیاز دارند)، جذاب­تر کردن هر چه بیشتر حرفه مدیریت مدرسه (حرفه­ای و عملی کردن فرایند جذب و استخدام، افزایش دستمزد، به‌کارگیری مکانیسم­های حمایتی و انگیزشی مختلف)(Abdolhoseini, Abdollahi, Zaynabadi, & Zarghami, 2018).

 Ghanbari & Mohammadi (2017)در پژوهش خود مؤلفه­های زیر را شناسایی کردند: مقولۀ اول ویژگی­های روان‌شناختی و اخلاقی، مقولۀ دوم مهارت­های موردنیاز مدیران و مقولۀ سوم تحصیلات و دانش مدیران می­باشد. Derakhshan & Zandi (2017) ­ در پژوهش خود مؤلفه­های زیر را نشان دادند: شایستگی فنی، حرفه­ای و تخصصی، شایستگی اداری–نظارتی، شایستگی فردی–شخصی، شایستگی ارتباطی و میان فردی، شایستگی اخلاقی، شایستگی انگیزشی، شایستگی ادراکی، شایستگی فناورانه، شایستگی فرهنگی، شایستگی اقتصادی-کارآفرینی و شایستگی سیاسی عارف­نژاد در پژوهش خود مؤلفه‌های شایستگی مدیریت مانند وجدان کاری، قانون‌مندی، شرح صدر، مهربانی و نظم را در اولویت‌های اول تا سوم مؤلفه­های کسب‌شده در نظر گرفت .(Arefnezahd, 2017) Mard, Zaynabadi, Abdollahi, & Arasteh (2018) در مطالعه مدرسه موفق، مدیر موفق، مطالعه تطبیقی یافته­های پروژه‌ی بین‌المللی مدیر مدرسه موفق(ISSPP[3]) نشان می‌دهد که مدارس موفق 61 ویژگی دارند که در 12 بعد، و مدیران موفق 23 ویژگی دارند که در 4 بعد سبک رهبری، فلسفه شخصی و ارزش­ها، ویژگی­های شخصیتی، مشارکت و ایجاد روابط طبقه­بندی می­شوند.

 Shirbagi & Moradi (2018) در پژوهش خود نشان دادند که عوامل مؤثر بر تعاملات نامناسب مدیران مدارس شامل: عوامل سازمانی (اداری)، عوامل محیطی، عوامل فردی و روان‌شناختی و عوامل مدرسه‌ای هستند. دبیران جهت مقابله با تعاملات نامناسب از دو استراتژی فعال و غیرفعال استفاده می­کنند و پیامدهای تعاملات نامناسب مدیران شامل تأثیرات مخرب بر وضعیت روانی و عاطفی معلمان و اختلال در تصمیم­گیری و کلاس درس است. Steiner & Hassel (2011)  ویژگی­های رفتاری مدیران موفق را به‌عنوان راهی برای بهتر فهمیدن رهبران می‌داند که این ویژگی­ها عبارت‌اند از: محرکی برای رسیدن به هدف، پیشرو و پایدار، نظارت و هدایت برنامه­های پیشرو، رهبری تیمی، توسعه دیگران، حل مسئله، تفکر انتقادی، تفکر مفهومی، اعتمادبه‌نفس و رهبری با اعتمادبه‌نفس. Wagner (2013) مؤلفه­های هوش هیجانی، تفکر انتقادی و مهارت­های تحلیل،‌ مهارت حل مسئله،‌ نوآوری و خلاقیت،‌ مهارت­های شخصی و ارتباطی،‌ مهارت­های تکنولوژی،‌ مهارت­های سازمانی،‌ مهارت­های مدیریت شخصی، مشارکت و کار تیمی، توسعه همکاری، توسعه ارتباطات و تعامل با جامعه،‌ ضد نژادپرستی و تساوی حقوق، درک و آگاهی جهانی، تفکر انتقادی و حل مسئله، مدیریت مشارکتی، چابکی و سازگاری،‌ ابتکار و کارآفرینی، ارتباط مؤثر نوشتاری و شفاهی، دسترسی و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات؛ خلاقیت و کنجکاوی را شناسایی کرده است. Meyers & Smylie (2017) برای پیشرفت مدارس چهار مورد اساسی را که مدیر باید انجام دهد مطرح کردند، که شامل: بررسی و فهمیدن علت شکست­ها و ناکامی­ها، ایجاد یک‌چشم انداز درست و مناسب در جهت رسیدن به موفقیت، پیگیری مداوم و پایدار وضعیت کارمندان، بودجه و دیگر منابع ضروری، شناسایی قوانین ناقص و دارای ضعف که موجب شکست و ناکامی مدرسه می­شود و همچنین تقویت توانایی­های اداری برای حمایت از تغییرات مدرسه و رسیدن به موفقیت می­باشند Meyers & Hitt (2017) مؤلفه­هایی برای مدیران مشخص کرده­اند، که عبارت‌اند از بنیان نهادن و ایستادگی در مقابل چشم‌اندازها، تشویق و ترغیب دیگران، واکنش به استنباط درک شده، ظرفیت‌سازی از طریق پاسخگویی و حمایت، احساس تعهد نسبت به دانش­آموزان، حل مشکلات و ایجاد راه­حل­های جدید و استفاده از پژوهش­ها برای حل مشکلات. اما باکمال تعجب تابه‌حال برای مشخص کردن نقش مدیر و اینکه مدیر باید دارای چه نگرش­ها و ویژگی­هایی برای دستیابی به مدرسه موفق باشد، توجه کمی شده است به دلیل گسترده‌تر شدن و پیچیده‌تر شدن سیستم آموزش‌وپرورش در دنیا لازم است در انتصاب مدیران آموزشی به مهارت­ها و شایستگی­های آنان توجه و دقت خاصی شود و ملاک گزینش آن­ها تخصص و شایستگی­های ویژه باشد. بنابراین با توجه به این امر مهم هدف اصلی این پژوهش تهیه چارچوب ادراکی صلاحیت­های حرفه­ای مدیران آموزشی می­باشد. با توجه به هدف فوق پاسخ به پرسش­های ذیل مدنظر است:

1- بر پایه تحلیل متون مدیریت آموزشی، مدیران آموزشی حائز کدام ویژگی­ها هستند؟

2- چارچوب ادراکی صلاحیت­های حرفه­ای مدیران آموزشی کدام است؟

 

روش پژوهش

پژوهش حاضر کاربردی بوده که با رویکرد کیفی (تحلیل مضمون) انجام شد. روش تحلیل مضمون فرآیندی برای تحلیل داده­های متنی است و داده­های پراکنده و متنوع را به داده­هایی غنی و تفصیلی تبدیل می­کند(Braun & Clarke, 2006). جامعه آماری در زمینۀ اسناد شامل کلیۀ مقالات، رساله­ها، طرح­ها و گزارش­های پژوهشی مرتبط با موضوع موردپژوهش از سال 2000میلادی تا 2018 می‌باشد. جهت بررسی جامع اسناد معتبر در حیطه موضوع پژوهش، کلیه تولیدات علمی در پایگاه استنادی اسکوپوس با جستجوی کلیدواژه­ها: ,"School Principal","School Leadership""Management"Educationl Administration"School Leaders","Educational Management" leadership Competencies"و نیز پایگاه­های معتبر داخلی همچون مگ­ ایران، ایران­داک، سایت جهاد دانشگاهی، نور مگز و غیره. با جستجوی کلیدواژه‌های "مدیران آموزشی" و "صلاحیت­های مدیران" و "شایستگی­های مدیران " موردبررسی قرار گرفت. با مراجعه به این منابع همه اطلاعات در دسترس، انتخاب و فیش‌برداری شد. تعداد200 منبع شناسایی شد و بعد از بررسی مجدد، درنهایت تعداد70 منبع دارای کد مرتبط باقی ماند که بامطالعه سطر به سطر مقالات و منابع، به‌صورت دستی کدگذاری گردید. منابع گردآوری‌شده داخلی و خارجی در جدول شماره 1 به ترتیب زمانی آمده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                            جدول شماره 1 : بررسی منابع معتبر در حیطه موضوع پژوهش

 منابع داخلی

منابع خارجی

  (Ghoorchiān & Mahmoodi, 2004) (Badrinarayanan & Madhavaram, 2008)، (Jahaniyan, 2010)، (Khorshidi & Ekrami, 2011)، (Mahmoudi, Abedi, & Heydari, 2012)، (Torkzadeh & Ansari, 2015)،(Noormohammadi; & Nikmoeen, 2015) (Mohammadi; et al., 2016)،(Shakib & Noroozi, 2016)،  (Abdollahi, Fathi Vajargah, Pourzahir, & Rahimian, 2016)

 (Porkarim,Farzaneh,& Norozi, 2016)، (Madani, Omran, Enayati, & Saeedabadi, 2016)، (Rangriz, Abdolrahim, Arasteh, & Soltanie, 2017)،( Ghanbari & Mohammadi, 2017)،(Derakhshan & Zandi, 2017)،(Arefnezahd,2017)  (Abdolhoseini et al., 2018)(Abdolhoseini et al., 2018)،

(Soltani, Salehi, Gholtash, & Nadi, 2018)،

(Shams, 2018)،(Shirbagi & Moradi, 2018)، ( Mard, Zaynabadi, Abdollahi, & Arasteh, 2018)، (Abdolhoseini et al., 2018)، (Mohamadi & Khorsandi Yamchi, 2018)،

 (barkhoda, asadi, & Zabardast, 2018).

(Senge et al., 2000)،(Fry, 2003) (McEwan, 2003)،

 (Leithwood & Steinback, 2003)، (Murphy & Shipman, 2003)، (FAQ., 2004) (Foxon, Richey, Roberts, & Spannaus, 2003)، (Freudenberg & Lavy, 2004)،(K. Leithwood & Levin, 2010)، (Hallinger, 2005)، (Gilbert, 2006)،(Vakola, Soderquist, & Prastacos, 2007) (Chang, Chin, & Hsu, 2008)، (Spillane, Camburn, Pustejovsky, Pareja, & Lewis, 2008) (Robinson, Lloyd, & Rowe, 2008) (Kenneth Leithwood et al., 2008)، (Seashore, Leithwood, Wahlstrom, & Anderson, 2010)،(Hallinger & Heck, 2010)، (Bechtel & Martin, 2010)، (Ibukun, Oyewole, & Abe, 2011)، (Steiner & Hassel, 2011)، (Schleicher, 2012)، (Sharratt & Fullan, 2012)، (Whitaker, 2013)، (Branch, Hanushek, & Rivkin, 2013)، (Willig, 2013) (Wagner, 2013)،(Leigh, Whitney, & Jennifer, 2011) ( Cheema, Hamid, Basir, & Ur, 2014)، (Bush & Glover, 2014) (Leadership, 2014)، ( Cheema, Zeeshan, Hamed, & Foad, 2015)، (Mwambazambi & Banza, 2015) (Storsletten & Jakobsen, 2015)،(Day, Gu, & Sammons, 2016) (Hitt & Tucker, 2016)، (Wagner, 2016)، (Cruickshank, 2017)، (C. . Meyers & Smylie, 2017)، (C. V Meyers & Hitt, 2017)، (Hitt & Player 2018)، (Karadag & Oztekin-Bayir, 2018)، (Gittens, 2018)، (Amatullah, 2018)، (Ryan, 2018)، (Hanbidge, Tin, & Sanderson, 2018)، ( Hitt, , Meyers, & Zhu,2018).

 

برای سنجش روایی این پژوهش، بررسی پیشینه، اسناد و نظرات جمعی از صاحب‌نظران در این خصوص لحاظ شده است. همچنین در این پژوهش برای برآورد پایایی از روش هولستی استفاده‌شده است، در این روش متون در دو مرحله کدگذاری می‌شوند. سپس با استفاده از فرمول زیر درصد توافق مشاهده‌شده محاسبه می‌شود:

                                                                                         15PAO=2Mn1+n2">   

در این فرمول M تعداد توافق در دو مرحله کدگذاری، n1 تعداد واحد­های کدگذاری شده در مرحله اول، و n2 تعداد واحدهای کدگذاری شده در مرحله دوم می­باشد.PAO[4]  نیز عددی بین صفر (عدم توافق) و یک (توافق کامل) خواهد بود. درنتیجه ضریب پایایی 95/0 به دست آمد، که این مقدار برای پژوهش حاضر به‌صورت زیر به دست آمد:

PAO= (2 ×801)/(1150+947)=948/0

یافته­های پژوهش

این بخش شامل فرایند تحلیل مضمون است که از دو بخش کدگذاری و تحلیل مضامین تشکیل‌شده است. در کدگذاری ابتدا همه منابع موردبررسی قرار گرفتند و پس از بررسی، منابع مرتبط با موضوع شناسایی شدند. مطالب متفاوتی که از مقالات و اسناد گوناگون به دست آمد در ابتدا، فاقد انسجام بود هر منبع و مرجع از زاویه­ای به صلاحیت­های مدیران نگریسته بود. در فرایند کدگذاری با بررسی تک­تک مقالات و منابع و با در نظر گرفتن مفهوم کلی موردنظر بخش­هایی از متن منابع که به‌صورت آشکار یا ضمنی کد مرتبط را در برداشتند، انتخاب شد. با توجه به معنای هر مفهوم، نامی به آن مفهوم در متن اختصاص یافت و به‌صورت توضیح در آن بخش از منبع مربوطه جای گرفت. همراه کدگذاری فایلی برای ذخیره نام کدها تهیه شد. در ادامه کار و با کدگذاری­های متنی بیش­تر به‌طور مداوم به این فایل مراجعه و بررسی گردید که آیا بخش مشخص‌شده به یکی از مضمون­های اختصاص‌یافته مرتبط است یا باید مضمون جدیدی برای آن تعیین شود. در حین کار چندین بار این مضامین مورد تجدیدنظر و تغییر قرار گرفت.

 

جدول 2: تم فراگیر دانایی

دانایی

مضمون­های پیش سازمان دهنده

مضمون­های پایه

فراوانی کدها

 

 

یاددهی - یادگیری

 

یادگیری خلاق

43

مهارت­های زندگی و شغلی

47

مهارت­ها­ی اطلاعات رسانه­ای و تکنولوژی

18

مهارت‌های قرن بیست و یکم

19

 

 

سازمانی

تعیین خط‌مشی

33

مدیریت منابع انسانی

40

محیط یادگیری

19

استانداردسازی و سنجش عملکرد

27

جمع کل کدها

       246   

 

همان‌گونه که جدول بالا نشان می­دهد، مضمون دانایی که دارای دو  بعد یاددهی–یادگیری با 127 کد و سازمانی با 119 کد می‌باشد. به‌این‌ترتیب، سازمانی با داشتن 51 درصد کدهای مضمون دانایی مهم­ترین بعد این مضمون قلمداد می­شود و یاددهی–یادگیری با 49 درصد در مرتبه‌ی بعدی قرار می­گیرد. قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون "سازمانی" از متن منابع درآمدهاست: مدیر آموزشی با نظارت بر عملکرد کارکنان به ارزیابی عملکرد حرفه‌ای در جهت بهبود برنامه­ها و درنتیجه تصمیم­گیری درست می­پردازد. مدیر با به­کارگیری کارکنان تازه‌نفس و حمایت از پیشنهاد‌ها سازنده­ی آن­ها به‌خوبی با اهداف سازمان پیش می­رود(Leadership, 2014). همچنین باید محیط یادگیری را جذاب­تر کرده تا موفقیت دانش­آموزان را تا حدی تضمین، و اعتماد والدین را جلب کند(Ekrami & Hoshyar, 2016). مدیر باید با تنظیم اهداف سازمانی و تعیین فاصله میان وضع موجود و وضع مطلوب همراه با مشارکت معلمان و دیگر اعضاء مدرسه، دانش­آموزان و اولیاء آنان به تعیین و توسعه اهداف، چشم‌اندازها و مأموریت­های مدرسه بپردازد(Abdolhoseini et al., 2018),(Ghanbari & Mohammadi, 2017) . قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون"یاددهی-یادگیری" از متن منابع در ادامه آمده است: Hitt & Player (2018).دریافتند مدیرانی که تجربه بیشتری در معلمی دارند مدیران موفق­تری هستند؛ در حقیقت رابطه بین مدیریت مؤثر و سابقه معلمی بیشتر از رابطه با سابقه مدیریتی است. مدیر آموزشی باید با نوآوری و خلق سازمانی به تصویر سازی ارزش­ها و آرمان­ها بپردازد تا بتواند با توانمندسازی و خلق یادگیری شایسته­آفرینی کند(Cheema, Zeeshan, Hamed & Foad, 2015). مدیر باید با دانش و مهارت­های مربوط به یک دسته از شغل­ها که از طریق آموزش و تجربه کسب می­شوند به شایستگی شغلی، با استفاده از کاربرد اثربخش مهارت­ها و توانایی­های شخصی به شایستگی اثربخش زندگی شخصی فرد بپردازد(Freudenberg & Lavy, 2004)؛( Mard et al., 2018)؛(Derakhshan & Zandi, 2017). همچنین رهبری آموزشی باید از کسب مهارت­های تکنولوژی و رسانه­ای و نیز استفادۀ درست از آن­ها اطمینان حاصل کند(Foxon et al., 2003).

 

جدول 3:  تم فراگیر تعالی معنوی

تعالی معنوی

مضمون­های پیش­سازمان­دهنده

مضمون­های پایه

فراوانی کدها

 

عشق به هستی

عشق به همنوع

24

عشق به یادگیری

15

عشق به کار

36

 

جهان بینی معنوی

معناگرایی

31

خود شکوفایی معنوی

24

عمل گرایی

33

 

ایمان و امید

سکوت در برابر هستی

10

خود آگاهی

15

رضایت از زندگی

9

جمع کل کدها

197

 

 

همان­گونه که جدول بالا نشان می­دهد، مضمون تعالی معنوی دارای سه بعد عشق به هستی با 75 کد، جهان‌بینی معنوی با 88 کد و ایمان و امید با 34 کد می­باشد. به‌این‌ترتیب جهان‌بینی معنوی با داشتن 45 درصد از کدهای مضمون تعالی معنوی مهم­ترین بعد این مضمون قلمداد می‌شود و ابعاد عشق به هستی و ایمان و امید به ترتیب 38 درصد و 17 درصد بافاصله‌ای کم در مراتب بعدی قرار می‌گیرند. قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون "جهان‌بینی معنوی" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر آموزشی با شناخت خداوند و توجه به خواست و تصمیم خداوند، عشق به خدا و بروز رفتارهای بزرگوارانه و توجه به آنچه خداوند سفارش کرده است اعتقاد راسخ دارد(Cheema et al., 2015). مدیر آموزشی باید با بینش، بصیرت، اعتمادبه‌نفس، خودباوری، صداقت و عزت‌نفس عمل کند(Ekrami & Hoshyar, 2016) (M. Arefnezahd, 2017)؛(Bechtel, 2010). مدیر باید درک عمیقی از مسئولیت عملی بر اساس اصول و فروع دین الهی، اخلاقیات، احکام و معیارهای الهی داشته باشد تا بتواند با تعهد به ارزش­های حرفه­ای بر اساس آن­ها عمل کند(Derakhshan & Zandi, 2017)؛    (Jahaniyan, 2010)؛(Mahmoudi et al., 2012)؛(S. Ghanbari & Mohammadi, 2017). قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون " ایمان و امید" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر آموزشی باید با بروز رفتارهای بزرگوارانه، ایثار، و ازخودگذشتگی و توجه به آنچه خداوند سفارش و حلال کرده است در برابر خواست خداوند تسلیم باشد(Ghanbari & Mohammadi, 2017)،(Bechtel, 2010). قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون " عشق به هستی" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر آموزشی باید در راستای اهدافش به فرهنگ نوع‌دوستی، عشق بلاعوض به انسان­ها و ازخودگذشتگی داشته باشد؛( Arefnezahd, 2017) (Gilbert, 2006)؛(Fry, 2003) ؛(Cheema et al., 2015). مدیر آموزشی همواره باید درصدد بهبود دائمی یادگیری به‌عنوان فرایند مداوم توسعه برای سازمان باش  (Foxon et al., 2003)مدیر آموزشی باید همیشه با ارزیابی مستمر و پیوسته از خودش و دانش­آموزان به کنترل فرایند یاددهی-یادگیری جهت رشد روزافزون بپردازد (Abdolhoseini et al., 2018) ,( Ghanbari & Mohammadi, 2017)؛(Ekrami & Hoshyar, 2016).  

 

جدول 4: تم فراگیر پویندگی

پویندگی

مضمون­های پیش سازمان دهنده

مضمون­های پایه

فراوانی کدها

پیشرویی

برانگیزاننده

17

حمایتگر

12

تشریک‌مساعی

 

تیم­سازی  

18

کار­گروهی

16

مدیریت ارتباطات

 

ارتباطات درون­سازمانی

18

ارتباطات برون­سازمانی

30

دیدگاه جهانی

رابطه و تبادل اطلاعات

17

دانش سیاسی

12

جمع کل کدها

140

 

همان­گونه که جدول بالا نشان می­دهد، مضمون پویندگی دارای چهار بعد پیشرویی با 29 کد، تشریک‌مساعی با 34 کد، مدیریت ارتباطات با 48 کد و دیدگاه جهانی با 29 کد می­باشد. به این ترتیب، مدیر ارتباطات با داشتن 34 درصد از کدهای مضمون پویندگی مهم­ترین بعد در این مضمون قلمداد می شود. سه بعد دیدگاه جهانی، تشریک مساعی و پیشرویی به ترتیب دارای 21 درصد، 24 درصد و 21 درصد با فاصله کمی از یکدیگر در مراتب بعدی قرار می گیرند. قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون "مدیریت ارتباطات" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر باید مناسبات خوبی در ارتباطات داشته باشد(Ibukun et al., 2011)، در این روند مدیر باید دارای حسن ارتباط و تعامل با ذینفعان بیرونی و نیز توانایی تعامل و ارتباط با سازمان­های بیرونی را داشته باشد(Sharratt & Fullan, 2012)(Derakhshan & Zandi, 2017). قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون " دیدگاه جهانی"  از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر باید به مسائل در ابعاد جهانی بنگرد و آگاهی سیاسی­اش در سطح ملی، منطقه ای و جهانی باشد، در واقع مدیر باید جهانی بیندیشد و محلی عمل کند(Rangriz et al., 2017) (Jahaniyan, 2010). قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون "تشریک مساعی" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر با داشتن روحیه فرهنگ همکاری به ایجاد همکاری و البته با آگاهی از ظرفیت­های محیطی و انسانی موجود در مدرسه و منطقه آموزشی به کسب اهداف خود نائل می­گردد(Ekrami & Hoshyar, 2016). مدیر باید دارای شایستگی­های گروهی باشد که به ایجاد گروه، کار گروهی و اثربخشی کمک می­کند(Freudenberg & Lavy, 2004). قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون" پیشرویی" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر باید قابلیت ایجاد انگیزه، ایجاد حس رقابت و برقراری نظام انگیزشی را داشته باشد(Foxon et al., 2003)؛(Leadership, 2014) ؛(S. Ghanbari & Mohammadi, 2017).            

                  

جدول 5: تم فراگیر پایستگی

پایستگی

مضمون­های پیش­سازمان­دهنده

مضمون­های پایه

فراوانی کدها

 

مدیریت تکنولوژی

شبکه سازی

20

 

دانش فناوری

30

 

مدیریت مالی پایدار

مدیریت بودجه

19

سرمایه اجتماعی

8

تولید ثروت

11

مدیریت نوآفرینی

ریسک پذیری

17

تفکر خلاق

17

نوآوری

12

کار­آفرینی

8

مدیریت محیط زیست

دانش زیست محیطی

15

حفظ و نگهداری محیط زیست

14

مدیریت سلامت پایدار

امنیت و سلامت جسمی

20

سلامت روحی - روانی

10

جمع کل کدها

201

 
           

 

همان­گونه که جدول بالا نشان می­دهد، مضمون پایستگی دارای پنج بعد مدیریت نوآفرینی با 54 کد، مدیریت تکنولوژی با 50 کد، مدیریت مالی پایدار با 38 کد، مدیریت سلامت پایدار با 30 کد و مدیریت محیط زیست با 29 کد می­باشد. به این ترتیب، مدیریت نوآفرینی با داشتن 27 درصد، کدهای مضمون پایستگی مهم­ترین بعد این مضمون قلمداد می­شود. چهار بعد مدیریت تکنولوژی، مدیریت مالی پایدار، مدیریت سلامت پایدار و مدیریت محیط زیست به ترتیب با 24 درصد، 20 درصد، 15 درصد و ­14 درصد با فاصله­ای کم در مراتب بعدی قرار می­گیرند. قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون" مدیریت نوآفرینی" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر آموزشی باید ریسک پذیر باشد و مواقع ریسک را مدیریت و نیز پتانسیل­های ریسک را اولویت بندی کند(Rangriz et al., 2017)؛(Abdollahi et al., 2016). مدیر توانایی کنترل تغییر را که یکی از مهم­ترین عوامل در تعالی و عملکرد اوست را دارد(Rangriz et al., 2017) ، همچنین او با ایجاد توسعه و نوآوری و تغییرات اساسی  در نحوه مدیریت با توجه به تغییرات روز آشناست(Storsletten & Jakobsen, 2015)(S. Mard et al., 2018) او باید با تفکر انتقادی و مهارت­های تحلیل، خلاقیت و تفکر منطقی تسلط داشته باشد(Derakhshan & Zandi, 2017)؛(Abdollahi et al., 2016)؛ (Ekrami & Hoshyar, 2016). (Senge et al., 2000). مدیر توانایی استفاده از پتانسیل­ها برای خلق ظرفیت­های جدید و تولید ایده­های نو دارد(Abdolhoseini et al., 2018) ؛(McEwan, 2003) و مدیر گرایش به ابتکار و کارآفرینی دارد(Rangriz et al., 2017)؛(Wagner, 2013)(Wagner, 2013). قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون "مدیریت تکنولوژی" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر آموزشی باید با شبکه­سازی و مهارت استفاده از آن­ها به رعایت آداب و رسوم شبکه­ای و همچنین توسعه شبکه ارتباطی فردی و جمعی بپردازد(Jahaniyan, 2010)،(Derakhshan & Zandi, 2017) ؛(Rangriz et al., 2017) ؛(Leadership, 2014) مدیر باید دانش فناوری و تکنولوژی را در خدمت یاددهی-یادگیری قرار دهد و در جهت پیشرفت روز افزون دانش­آموزان و معلمان قدم بردارد(Leadership, 2014). قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون "مدیریت مالی پایدار" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر آموزشی باید با تعیین و استفاده مناسب از منابع مالی روند آموزش را توسعه دهد(Ekrami & Hoshyar, 2016) ؛( Mard et al., 2018)، همچنین با اولویت­بندی نیازها و اختصاص منابع مالی بر اساس نیازمندی­های ضروری را بررسی کند( Ghanbari & Mohammadi, 2017) و نیز با داشتن توانایی جذب و درخواست بودجه به صورت مستقل و یا با همکاری دیگران در جهت جذب آن مشارکت نماید(Jahaniyan, 2010) ؛(Abdollahi et al., 2016)؛(Leadership, 2014). قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون "مدیریت سلامت پایدار" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر با تعیین خط مشی ایمنی و سلامت مدرسه و توسعه آگاهی و درک افراد به مباحث سلامت و امنیت به روشن­سازی بپردازد(Ekrami & Hoshyar, 2016). مدیر باید به مسائل روحی روانی دانش­آموزان، معلمان و دیگر اعضاء مدرسه توجه کند(Abdolhoseini et al., 2018) (Derakhshan & Zandi, 2017). قسمت­هایی از مطالب مرتبط با مضمون "مدیریت محیط زیست" از متن منابع در ادامه آمده است: مدیر باید متعهد به تغییر سبک زندگی و عادات مصرف به منظور حفظ محیط زیست باشد(Jahaniyan, 2010)،(Mard et al., 2018) ، همچنین مدیریت آموزشی باید با تشویق و استفاده بهینه از منابع به نحوی که اثر منفی به محیط زیست را به حداقل و اثرات مثبت را به حداکثر برساند(Leadership, 2014).

 

چارچوب مفهومی صلاحیت­های مدیران آموزشی

 

بحث و نتیجه گیری

   در پژوهش حاضر با توجه به منابع داخلی و خارجی و همچنین با استفاده از روش تحلیل مضمون به شناسایی ابعاد و مضمون­های صلاحیت­های مدیران آموزشی پرداخته شد. نتایج حاصل از این تحلیل شامل 4 تم فراگیر، 14 مضمون پیش­سازمان­دهنده و 38 مضمون پایه می باشد. تم فراگیر داناییبه عواملی اشاره دارد که به پیشروی در تعیین سیاست­ها و رویه­های جدید مربوط است. فردی که دارای چنین ویژگی است خود خلاق و نو­آور است و ایده­های نو می­پروراند. با توجه به مضامین بدست آمده در بخش قبل مشخص گردید، که دانایی دارای دو مضمون پیش­سازمان­دهندۀ یاددهی–یادگیری و سازمانی می­باشد. یاددهی–یادگیری دارای چهار مضمون پایۀ، یادگیری خلاق، مهارت­های زندگی و شغلی، مهارت­های اطلاعات رسانه­ای و تکنولوژی و مهارت­های قرن بیست و یکم است. در مضمون پایۀ یادگیری خلاق مدیر بایستی آگاه باشد که، یاددهی-یادگیری این قرن نیازمند تمرکز بر خلاقیت، تفکر انتقادی، تفکر خلاق، حل مسئله، خلاقیت در عمل، اتخاذ تصمیم، قضاوت، ارتباطات و همکاری است. در مضمون پایۀ مهارت­های زندگی و شغلی به مدیرانی اشاره دارد که دانش­آموزان را برای زندگی و محیط­های کاری پیچیده آماده می کنند. این مدیران از طریق کمک به دانش­آموزان در کسب مهارت­هایی مانند انعطاف­پذیری، خود­رهبری، مهارت­های اجتماعی، رهبری و هدایت دیگران، کار مؤثر در گروه­های مختلف آنها را به مهارت­ها و دانش و خبرگی مجهز می­کنند که می­تواند در موفقیت آنها در زندگی، حرفه و شغل مؤثر باشد. در مضمون پایۀ مهارت­های اطلاعات رسانه­ای و تکنولوژی به فراهم کردن فناوری­های نوین در مدرسه و استفاده کردن از فرایندهای دیجیتالی در یاددهی-یادگیری اشاره می­کند. مضمون پایۀ مهارت­های قرن 21 اشاره به این مسئله دارد، که فراهم کردن شرایط یادگیری و تمرکز بر موضوعات اصلی مانند: ریاضیات، زبان، جغرافیا، تاریخ و غیره. برای همه دانش­آموزان ضروریست اما کافی نیست.

مدارس علاوه بر تمرکز بر این موضوعات درسی باید بوسیله درک محتوا و ارتباط این موضوعات اصلی به مضامینی مانند سواد شهروندی، سواد رسانه­ای، سواد مالی، تجاری، کارآفرینی، و سواد محیط زیستی بپردازند. دومین مضمون پیش­سازمان­دهندۀ استخراج شده از تم فراگیر دانایی مولفۀ سازمانی است. که دارای چهار مضمون پایۀ تعیین خط مشی، مدیریت منابع انسانی، محیط یادگیری، استاندارد­سازی و سنجش عملکرد است. در مضمون پایۀ تعیین خط مشی، مدیر بایستی با تعیین اهداف و خط­مشی­ها مدرسه را ارتقاء داده و فرآیند یاددهی-یادگیری را بهبود دهد، و با توجه به آرمان­ها و اهداف به طور مناسب فعالیت­ها را اولویت­بندی کند. در مضمون پایۀ مدیریت منابع انسانی، مدیر آموزشی می­داند چه کسانی را برای چه مسئولیتی و در چه شرایطی به­کارگیرد، و نیز از قوت­ها و ضعف کارکنان خود آگاه است. به توانمند­سازی خود و اعضاء اهمیت می­دهد و در ارزیابی و نظارت کارکنان فعال است. در مضمون پایۀ محیط یادگیری مدیر می­داند که محیط و فضای حاکم بر مدرسه می­تواند بر فرایند یاددهی-یادگیری تأثیر مستقیم داشته باشد. به همین دلیل سعی می­کند با خلق محیط یادگیری عملی، حمایت انسانی و فراهم کردن محیط فیزیکی مناسب، یادگیری خلاق و با نشاط را بوجود آورد. در مضمون پایۀ استانداردسازی و سنجش عملکرد، مدیر آموزشی با تدوین استانداردهای عملکرد و ملاک قرار دادن آن­ها، از پیشرفت مدرسه در جهت اهداف عمل می­کند و با ارزیابی نتایج، اقداماتی در جهت بهبود روند رشد مدرسه انجام می­دهد. مدیر به ارزیابی نیازهای کارکنان، یادگیرندگان و جامعه پرداخته، همچنین تسلط کافی بر مهارت­های سنجش و ارزشیابی تحصیلی را دارد. تم فراگیر تعالی معنوی مؤلفه­ای است که بر رفتار مدیر تأکید دارد. معنویت در کار با افزایش صداقت، اعتماد و تعهد در کار، با افزایش احساس تکامل شخصی همراه است. تعالی معنوی دارای سه مضمون پیش سازمان دهندۀ عشق به هستی، جهان بینی معنوی و ایمان و امید است. مضمون پیش سازمان دهندۀ عشق به هستی دارای سه مضمون پایۀ عشق به همنوع، عشق به یادگیری و عشق به کار است. در مضمون پایۀ عشق به همنوع، مدیر به همه مخلوقات عشق می­ورزد، و حفظ کرامت انسانی و حرمت اعضاء مدرسه از اولویت­های او به شمار می­آید. در مضمون پایۀ عشق به یادگیری مستمر مدیر را وادار به حقیقت­جویی می­کند، از کشف حقیقت لذت می­برد و هیچ­گاه خود را بی نیاز از یادگیری و مشورت نمی­داند. در مضمون پایۀ عشق به کار، کارکردن را انجام وظیفه و خدمت­رسانی می­داند و از انجام آن رضایت درونی دارد. مضمون پیش سازمان دهندۀ جهان­بینی معنوی دارای سه مضمون پایۀ معنا­گرایی، خود­­شکوفایی معنوی و عمل­گرایی است. در مضمون پایۀ معناگرایی، معنا در فهم و تفسیر رفتار جایگاه ویژه­ای دارد. پایبندی مدیر به دین الهی، عشق به خدا، قرب الهی و اعتقاد به اینکه خدا ناظر و شاهد اعمال است در رفتار او مشهود است. در مضمون پایۀ خودشکوفایی، مدیر دارای نگرش مثبت و معنا دار نسبت به زندگی است،  و با رفتار­های معقول در جهت خود شکوفایی معنوی قدم بر می­دارد. در مضمون پایۀ عمل­گرایی مدیر آموزشی بر دستیابی به نتایج مطلوب تمرکز دارد. مضمون پیش سازمان دهندۀ ایمان و امید دارای سه مضمون پایۀ  سکوت در برابر هستی، خود­آگاهی و رضایت از زندگی است. در مضمون پایۀ سکوت در برابر هستی مدیر امید و اعتقاد  به نیروی الهی دارد او قائل به کنش متقابل انسان و یک نیروی برتر قدسی است. در مضمون پایۀ خودآگاهی مدیر در جهت رسیدن به خود­آگاهی، به ارزیابی مستمر خود با استفاده از بازخوردها و عکس­العمل­ها می­پردازد. در مضمون پایۀ رضایت از زندگی، مدیر به میزانی از رضایت در زندگی دست یافته، خوشبختی و آرامش در اعضاء مدرسه را ترویج می­دهد. در موقعیت­های دشوار و چالش بر انگیز با حفظ روحیه و بر خورد اخلاقی و عقلانی سعی در حل مسائل و مشکلات دارد.

تم فراگیر پویندگیشامل مضمون­های، ایجاد انگیزش، الهام بخش و حمایتگر، فرهنگ همکاری، مهارت­های مؤثر در رساندن پیام بصورت منطقی و شفاف و نیزبه مسائل روز آگاه می­باشد. با توجه به مضامین بدست آمده، تم فراگیر پویندگی در چهار مضمون­ پیش­سازمان­دهندۀ پیشرویی، تشریک مساعی، مدیریت ارتباطات، دیدگاه جهانی خلاصه می شود. مضمون پیش­سازمان­دهندۀ پیشرویی، شامل دو مضمون پایۀ برانگیزاننده و حمایت­گر است. در مضمون پیش سازمان دهندۀ برانگیزاننده، مدیر مدرسه فردی با انگیزه، و با نشاط است، که تلاش می­کند این انگیزه و نشاط را به اعضاء مدرسه منتقل کند. مضمون پایۀ حمایتگر اشاره به این دارد که مدیر می­داند به عنوان رهبر آموزشی باید نقش حمایت کننده داشته باشد، که کارکنان در جهت رسیدن به اهداف مدرسه گام بردارند. مضمون پیش سازمان دهندۀ تشریک مساعی دارای دو مضمون پیش سازمان دهندۀ تیم­سازی و کارگروهی است. در مضمون پایۀ تیم­سازی، مدیر در مدرسه باید به تشکیل و هماهنگی گروه­های کاری بپردازد، در جهت مداومت تیم­های کاری و نظارت بر انجام وظایف آنها کوشا باشد. در مضمون پایۀ کار­گروهی، درک و توسعۀ فرهنگ مشارکت و ایجاد فضایی برای همکاری معلمان و دانش­آموزان در فعالیت­های گروهی، از اهم وظایف مدیر مدرسه به شمار می­آید. مدیریت ارتباطات دارای دو مضمون پایۀ ارتباطات درون­سازمانی و ارتباطات برون­سازمانی می­باشد، در مضمون پایۀ ارتباطات درون سازمانی مدیر مدرسه باید روابط انسانی را سرمایه­ای بزرگ بداند. وی با بهره­گیری از مهارت­های­ ارتباط کلامی، غیر کلامی و نوشتاری با اعضاء مدرسه در سطوح مختلف ارتباط برقرار ­می­کند. در مضمون پایۀ ارتباطات برون­سازمانی مدیر توانایی و مهارت لازم را درجهت برقراری ارتباط با محیط خارج از سازمان مدرسه داشته باشد. مضمون پیش­سازماندهندۀ دیدگاه جهانی دارای دو مضمون پایۀ رابطه و تبادل اطلاعات و دانش سیاسی می باشد. در مضمون پایۀ رابطه و تبادل اطلاعات، مدیر از جامعه، فرهنگ، مسائل سیاسی و تأثیر آن­ها بر مدرسه آگاهی دارد. در مضمون پایۀ دانش سیاسی، مدیر توانایی نگریستن به مسائل در ابعاد جهانی، آگاهی سیاسی در سطح ملی و منطقه­ای را دارد.

تم فراگیر پایستگی به پایداری و مصمم بودن مدیر در جهت تعالی همه جانبه مدرسه اشاره دارد. مدیر تأکید و مداومت بر دستیابی به موفقیت مدرسه دارد. پایستگی در صلاحیت­های مدیران آموزشی دارای چهار مضمون پیش­سازمان­دهندۀ مدیریت تکنولوژی، مدیریت مالی پایدار، مدیریت نوآفرینی، مدیریت محیط زیست و مدیریت سلامت پایدار می­باشد.مضمون پیش­سازمان­دهندۀ مدیریت تکنولوژی شامل دو مضمون پایۀ شبکه­سازی و دانش فناوری می باشد. در مضمون پایۀ شبکه­سازی، مدیر باید توانایی تهیه و تنظیم شبکه سازی تعاملی، به­کارگیری مؤثر تکنولوژی در جهت توسعه برنامه­های آموزشی براساس نیاز یادگیرندگان را داشته باشد، و همچنین مدیر در ثبت و گزارش دهی آنلاین از دانش­آموزان به خانواده­ها بر اساس قوانین موجود، مداومت داشته باشد. در مضمون پایۀدانش فناوری به بهره­گیری مدیر از فن آوری­های نوین و فراهم کردن محیط حرفه­ای، از جمله استفاده از سیستم اطلاعات مدیریتی ((MIS و (ICT) در مسائل آموزشی و اداری اشاره دارد. مضمون پیش­سازمان دهندۀ مدیریت مالی پایدار دارای سه مضمون پایۀ مدیریت بودجه، سرمایه اجتماعی و تولید ثروت است. در مضمون پایۀ مدیریت بودجه مدیر مدرسه به اهمیت مسائل مادی و اطمینان از صرف بودجه به صورت قانونی و مناسب و تخصیص بودجه در طول سال مالی کاملاً واقف است. وی باید از منابع، استفادۀ کارآمد داشته باشد. در مضمون پایۀ سرمایه اجتماعی، سرمایه اجتماعی می­تواند در کنار سرمایه­های اقتصادی، انسانی بخشی از دارای مدرسه به حساب آید که بستر مناسبی برای نیل به اهداف قلمداد می­شود. مدیر آموزشی با هوشیاری بالا و ترغیب کننده و جلب اعتماد در جهت جذب بودجه و منابع مالی درسطح محلی، منطقه­ای و ملی قدم بردارد. در مضمون پایۀ تولید ثروت، مدیر ضمن حفظ احترام و منزلت مدرسه، در راستای تولید ثروت و درآمد زایی تلاش می­کند. در مضمون پیش­سازمان­دهندۀ مدیریت نوآفرینی دارای چهار مضمون پایۀ ریسک­پذیری، تفکر خلاق، نوآوری و کار­آفرینی است. در مضمون پایۀ ریسک­پذیری، مدیر آموزشی باید مخاطره­پذیر، مقاوم، مشوق و تسهیل کننده فرایند تغییر و انعطاف­پذیر در مقابل شرایط باشد. در مضمون پایۀ تفکر خلاق، مدیر باید توانایی تلفیق اطلاعات گوناگون، تولید اندیشه، افکار جدید و نگاه کنجکاو به پدیده­ها و مسائل موجود را داشته باشد. در مضمون پایۀ نوآوری مدیر با ارائه ایده­های نو و استقبال از ایده­های کارکنان، محیطی پویا ایجاد می­کند. همچنین با فراهم کردن فرصت برای دانش­آموزان و جامعه برای بیان ایده­های نو، شرایط مشارکت و همفکری را مهیا می­کند. در مضمون پایۀ کارآفرینی، مدیر توانایی استفاده از پتانسیل و خلق ظرفیت­های جدید را دارد و زمینه را برای ایجاد تفکر کار آفرینی در مدرسه فراهم می­نماید.

 در مضمون پیش­سازمان­دهندۀ مدیریت محیط زیست، دارای دو مضمون پایۀ دانش زیست محیطی و حفظ و نگهداری محیط زیست است. در مضمون پایۀ دانش زیست محیطی، مدیر مدرسه با پی­بردن اهمیت مسائل زیست محیطی، در جهت توسعه آگاهی و درک معلمان و آموزش دانش­آموزان نسبت به اکوسیستم محیط زیست تلاش می­نماید. در مضمون پایۀ حفظ و نگهداری محیط زیست، مدیر در تغییر الگوی مصرف، پیشگیری از تخریب، جلوگیری از آلودگی محیط زیست، در حفاظت از ارزش­های محیط زیست تلاش می­کند. مضمون پیش­سازمان­دهندۀ مدیریت سلامت پایدار دارای دو مضمون پایۀ امنیت و سلامت جسمی و سلامت روحی-روانی است. مضمون پایۀ امنیت و سلامت جسمی، از دیگر مسائل مهمی که مدیر مدرسه باید به آن بپردازد، حفظ سلامت و امنیت اعضاء مدرسه است. مدیر باید با تدوین خط مشی­های ایمنی و سلامت مدرسه، توسعه آگاهی و درک کارکنان و دانش­آموزان به مباحث سلامت و امنیت توجه داشته باشد. مضمون پایۀ سلامت روحی-روانی مدیر با توجه و تأکید بر نیاز­های احساسی و عاطفی اعضاء مدرسه در ایجاد محیط امن و عاری از استرس، همراه با شادی و سرزندگی تلاش می­نماید. با توجه به این که در این پژوهش از روش تحلیل مضمون استفاده شده است، پیشنهاد می­شود که، با استفاده از دیگر روش­های پژوهشی نیز انجام شود، تا اینکه عواملی که در این پژوهش مغفول مانده نیز شناسایی شوند. به نظر می­رسد که مدیران علاوه بر اصول برنامه­ریزی، سازمان­دهی، فرماندهی، و نظارت به مهارت­های دیگری نیز نیاز دارند، که از عملکرد ذهنی، عاطفی و شهودی حمایت می­کند. با توجه به اینکه الگوی­ صلاحیت­ها قلب تپنده رویکرد مبتنی بر شایستگی منابع انسانی می­باشند، از لحاظ کاربردی پیشنهاد می­شود الگوی حاصل از این پژوهش در پیاده­سازی نظام مبتنی بر صلاحیت به ­ویژه بحث جانشین پروری که اخیراً مورد توجه نظام آموزش و پرورش قرار گرفته است، مورد استفاده قرار گیرد. از آنجا که الگوی پیشنهادی این پژوهش از میان منابع به روز و مطرح استخراج گردیده است، آموزش و پرورش می­تواند به راحتی این الگو را مبنای کار خود قرار دهد و همچنین مسئولان انتصاب مدیران مدارس می­توانند با اتکا به این الگو  فرایند جذب و به­کارگیری را پیش گیرند. همچنین مسئولان برگزاری کارگاه­های آموزشی و دوره­های ضمن خدمت مدیران می­توانند با استفاده از این الگو در جهت آموزش و بهسازی مدیران برآیند، چیزی که امروز سرمایه­گذاری محسوب می­شود. همچنین با واگذاری اختیارات بیشتر به مدیران مدارس زمینه و شرایط لازم را برای رسیدن به اهداف فراهم آورند. و حرف آخر اینکه آموزش و پرورش با حرکت در جهت جذب، آموزش، ارزشیابی عملکرد و جبران خدمات شایستگی­محور می­تواند به خروجی­های نظام آموزشی خود امید داشته باشد.


[1]Organization for Economic Co-operation and Development (OECD)

[2]Distributed School Leadership

[3]International Successful School Principalship Project

[4] .Percentage of Agreement Observation

References

Abdolhoseini, B., Abdollahi, B., Zaynabadi, H., & Zarghami, S. (2018). Identifying the dimensions and behavioral indicators of school principals in the context of quantum paradigm: qualitative research. Jsa, 5(2), 173–191.
Abdollahi, M., Fathi Vajargah, K., Pourzahir, A., & Rahimian, H. (2016). The educational managers’ competencies and human resource development. Journal Management System, 6(24), 23–54.
Amatullah, T. (2018). Female Leadership Narratives In Hiegher Education In Qatar In The Light Of Islamic Leadership Framework.
Arefnezahd, M. (2017). Identifying And Prioritizing Elements of Principals’ Competencies with an Emphasis on Islamic Management. Jsa, 2(1), 151–172.
Badrinarayanan, V., & Madhavaram, S. (2008). Workplace spirituality and the selling organization: A conceptual framework and research propositions. Journal of Personal Selling & Sales Management, 28(4), 421–434.
barkhoda,  jamal, asadi,  mohammad, & Zabardast, M. A. (2018). Effect of Spiritual Leadership of Principals on Spirituality at Work: Mediating Role of Organizational Justice. Jsa, 5(2), 255–276. https://doi.org/1      JSA-1705-1148 (R1)
Bechtel, B. C., & Martin, B. (2010). An Examination Of The Leadership Competencies Within a Community.
Branch, G. F., Hanushek, E. A., & Rivkin, S. G. (2013). School leaders matter. Education Next, 13(1), 62–69.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101.
Bush, T., & Glover, D. (2014). School leadership models : what do we know ? School Leadership & Management, 34(5), 553–571. https://doi.org/10.1080/13632434.2014.928680
Chang, I. H., Chin, J. M., & Hsu, C. M. (2008). Teachers’ perceptions of the dimensions and implementation of technology leadership of principals in Taiwanese elementary schools. Educational Technology & Society, 11(4), 229–245.
Cheema, K. R., Zeeshan, H., Hamed, B., & Foad, U. R. (2015). “A Study of Spiritual Leadership Values: Comparison between Doctors and Engineers”. Management and Administrative Academy of Business & Scientific Research, 3(3), 479–483.
Cheema, K. U. R., Hamid, Z., Basir, H., & Ur, F. (2014). A Study of Spiritual Leadership Values: Comparison between Doctors and Engineers. Management and Administrative Sciences Review, 3(3), 479–483.
Cruickshank, V. (2017). The Influence of School Leadership on Student Outcomes. Open Journal of Social Sciences, 05(09), 115–123. https://doi.org/10.4236/jss.2017.59009
Day, C., Gu, Q., & Sammons, P. (2016). The Impact of Leadership on Student Outcomes: How Successful School Leaders Use Transformational and Instructional Strategies to Make a Difference. Educational Administration Quarterly, 52(2), 221–258. https://doi.org/10.1177/0013161X15616863
Derakhshan, M., & Zandi, K. (2017). Techniques to Enhance the Competencies of Department Heads. Journal of Instruction and Evaluation, 10(37), 163–189.
Ekrami, H., & Hoshyar, V. (2016). The Competencies of High School Principals in District Four of Mashhad TT. Quarterly Journal of Family and Research, 13(3), 7–32.
FAQ., N. A. C. (2004). National Association of Secondary School Principals. (n.d.b).
Foxon, M., Richey, R., Roberts, R., & Spannaus, T. (2003). Training manager competencies: The standards (Third Edit). https://doi.org/Retrieved from http://eric.ed.gov/?id=ED477124
Freudenberg, R., & Lavy, H. (2004). Competency modeling. Online, Avilable from: Http://Www.Training.Fema.Gov/Emiweb/Edu.
Fry, L. W. (2003). Toward a theory of spiritual leadership. The Leadership Quarterly, 14(6), 693–727.
Ghanbari, S., & Mohammadi, B. (2017). Professional Development Model of High School Administrators: A qualitative research. Jsa, 4(2), 123-143.
Ghoorchiān, N., & Mahmoodi, A. (2004). Collection of performance standards of educational principals and rendering suitable model. Educational Innovations, 3(2), 107–132. Retrieved from http://noavaryedu.oerp.ir/article_78754.html
Gilbert. (2006). Towards a holistic framework in fostering sprituality at work. The Twelfth Annual International Conference on Advances in Managment.
Gittens, A. N. (2018). Leadership Practices that Affect Student Achievement : Facilitating High-quality Learning Experiences for Students.
Hallinger, P. (2005). Instructional leadership and the school principal: A passing fancy that refuses to fade away. Leadership and Policy in Schools, 4(3), 221–239.
Hallinger, P., & Heck, R. H. (2010). Collaborative leadership and school improvement: Understanding the impact on school capacity and student learning. School Leadership and Management, 30(2), 95–110.
Hanbidge, A. S., Tin, T., & Sanderson, N. (2018). Information literacy skills on the go: Mobile learning innovation. Journal of Information Literacy, 12(1), 118–136.
Hitt, D, H., & Player, D, W. (2018). Identifying and Predicting Effective Leader Practices : Examining Principal Experience and Prior Roles Identifying and Predicting Effective Leader Practices : Examining. Leadership and Policy in Schools, 00(00), 1–20. https://doi.org/10.1080/15700763.2017.1384502
Hitt, D. H., & Tucker, P. D. (2016). Systematic Review of Key Leader Practices Found to Influence Student Achievement: A Unified Framework. Review of Educational Research, 86(2), 531–569. https://doi.org/10.3102/0034654315614911
Hitt, Dallas Hambrick, & Tucker, P. D. (2016). Systematic review of key leader practices found to influence student achievement: A unified framework. Review of Educational Research, 86(2), 531–569.
Hitt, Dallas Hambrick, Woodruff, D., Meyers, C. V, & Zhu, G. (n.d.). a Difference Identifying a Model for Leaders of School Turnaround, 28(January 2018), 56–82.
Ibukun, W., Oyewole, B., & Abe, T. (2011). Personality characteristics and principal leadership effectiveness in Ekiti State, Nigeria. International Journal of Leadership Studies, 6(6), 247–262. https://doi.org/https://doi.org/1554-3145
Jahaniyan, R. (2010). Required Competencies of Educational Managers. Educational Administration Quarterly, 1(3), 121–142.
Karadag, E., & Oztekin-Bayir, O. (2018). The Effect of Authentic Leadership on School Culture : A Structural Equation. IJELM, 6(1), 40–75. https://doi.org/10.17853/ijelm.2018.2858
Khorshidi, & Ekrami. (2011). Identify the constructors of competencies of managers. Quarterly Journal of Law Enforcement Management, 4.
Leadership, N. C. for S. School business management competency framework (2014).
Leigh, K., Whitney, S., & Jennifer, H. S. (2011). Leadership practices of successful middle school principals. Journal of Educational Administration, 49(1), 31–45.
Leithwood, K., & Levin, B. (2010). How leadership influences student learning. In In International Encyclopedia of Education (pp. 45–50). Elsevier Ltd. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/B978-0-08-044894-7.00439-5
Leithwood, K., & Steinback, R. (2003). Towards a second generation of school leadership standards. In I. P. Hallinger (Ed.), Global Trends in School Leadership Preparation. Netherlands: Lisse.
Leithwood, Kenneth, Harris, A., & Hopkins, D. (2008). Seven strong claims about successful school leadership. School Leadership and Management, 28(1), 27–42.
Madani;, S. K. M., Omran;, E. S., Enayati;, T., & Saeedabadi, R. Y. (2016). Analyzing the spiritual management barriers in Islamic Azad Universities of Mazandaran. Educational Psycology, 7(3), 90–98.
Mahmoudi, A., Abedi, A., & Heydari, Y. (2012). Professional Competencies of Educational Directors. Journal of Management and Development Process, 25(1), 69–92.
Mard, S. M., Zaynabadi, H. R., Abdollahi, B., & Arasteh, H. R. (2018). Indicators of a successful educational leader; Findings of a phenomenological study. School Managment, 5(2), 100–120. https://doi.org/JSA-1707-1182 (R3)
McEwan, P. J. (2003). Peer effects on student achievement: Evidence from Chile. Economics of Education Review, 22(2), 131–141. https://doi.org/10.1016/S0272-7757(02)00005-5
Meyers, C ., & Smylie, M. (2017). Five Myths of School Turnaround Policy and Practice Cite as: Meyers, C. V., and Smylie, M. A. (2017). Five Myths of School Turnaround Policy and Practice. Leadership and Policy in Schools, 16, 502–523.
Meyers, C. V, & Hitt, D. H. (2017). School turnaround principals: What does initial research literature suggest they are doing to be successful? Journal of Education for Students Placed at Risk (JESPAR), 22(1), 38–56.
Mohamadi, R., & Khorsandi Yamchi, A. (2018). Designing a Model of Professional Competency of Valuators and Auditors in the Higher Education System. Educational Planning Studies, 6(12), 89–105, [in persian].
Mohammadi;, M., Jahani;, J., Sarvestani;, M. Sh., Alaei, Latifi;, M., & Verdi, T. (2016). Islamic-Iranian Model of Osveh Principals in Educational System: A qualitative Approach. Journal of School Administration, 4(2), 1–21.
Murphy, J., & Shipman, N. (2003). Developing standards for school leadership development: A process and rationale. Reshaping the Landscape of School Leadership Development: A Global Perspective.
Mwambazambi, K., & Banza, A. K. (2015). Four-Dimensional Conversion for Spiritual Leadership Development: A Missiological Approach for African Churches. HTS Teologiese Studies/ Theological Studies, 70(3), 1–9.
Noormohammadi;, M. R., & Nikmoeen, J. (2015). Investigation of the Criteria Concerning Managers Merits According to Imam Ali (A.S) Teachings in Nahjolbalagheh. Journal of Islam & Management, 4(7), 139–159.
Porkarim, J., Farzaneh, M., & Norozi, M. (2016). Exploring the Professional Competencies of High School Principals: The Results of a Mixed Method Study. Jsa, 4(1), 1–25.
Rangriz, H., Abdolrahim, N., Arasteh, H., & Soltanie, F. (2017). Designing the Model of Strategic Competencies of Functional Managers with Thematic Analysis TT. Management Scientific Research on Organizational Training., 6(1), 9–49, [in persian].
Robinson, V. M. J., Lloyd, C. A., & Rowe, K. J. (2008). The impact of leadership on student outcomes: An analysis of the differential effects of leadership types. Educational Administration Quarterly, 44(5), 635–674. https://doi.org/10.1177/0013161X08321509
Ryan, A. D. (2018). Leadership Practices that Affect Student Achievement : Actions of the School Principal When Building Capacity in a High Performing Urban Elementary School.
Schleicher, A. (2012). Preparing Teachers and Developing School Leaders for the 21st Century: Lessons from around the World. ERIC.
Seashore, K., Leithwood, K., Wahlstrom, K., & Anderson, S. (2010). Investigating the links to improved student learning: Final report of research findings. The Wallace Foundation.
Senge, P. M., Lucas, T., Cambron-McCabe, Nelda, Cambron, N. H., -McCabe, … Kleiner, A. (2000). Schools that Learn: A Fifth Discipline Fieldbook for Educators, Parents, and Everyone who Cares about Education. Doubleday.
Shakib, Z., & Noroozi, A. (2016). Roleoftheeducationalandnon-educationalfactorsonthementalhealthingirlhighschoolstudentsinBushehrcityon2014. ISMJ, 18(6), 1221–1235.
Shams, G. (2018). Foundations and Principles of Educational Administration. (N. Zahra, Ali, Ed.) (First). Tehran: Samt.
Sharratt, L., & Fullan, M. (2012). Putting FACES on the Data: What Great Leaders Do! Corwin Press.
Shirbagi, N., & Moradi, O. (2018). Representation of Teachers’ Experience From inappropriate Interactions with School Principals. Jsa, 5(2), 63–85.
Soltani;, J., Salehi;, M., Gholtash;, A., & Nadi, M. . (2018). Confirmatory Factor Analysis of the Spiritual Leadership Model in Higher Education. Journal Management System, 8(32), 19–42.
Spillane, J. P., Camburn, E. M., Pustejovsky, J., Pareja, A. S., & Lewis, G. (2008). Taking a distributed perspective: Epistemological and methodological tradeoffs in operationalizing the leader-plus aspect. Journal of Educational Administration, 46(2), 189–213. https://doi.org/10.1108/09578230810863262
Steiner, L., & Hassel, E. A. (2011). Using Competencies to Improve School Turnaround Principal Success. Public Impact.
Storsletten, V. M. L., & Jakobsen, O. D. (2015). Development of Leadership Theory in the Perspective of Kierkegaard’s Philosophy. Journal of Business Ethics, 128(2), 337–349. https://doi.org/10.1007/s10551-014-2106-y
Torkzadeh, J., & Ansari, S. (2015). Developing and Accreditation of a Framework for Evaluatin University Managers Competencies, Based on Islamic Teachings. Management in the Islamic University, 4(9), 3–22.
Vakola, M., Soderquist, K. E., & Prastacos, G. P. (2007). Competency management in support of organisational change. International Journal of Manpower, 28(3–4), 260–275. https://doi.org/10.1108/01437720710755245
Wagner, T. (2013). Tony Wagner’s Seven Survival Skills: as defined by business leaders in their own words.
Wagner, T. (2016). embodies the very essence of John A Brock’s vision for Laureates—innovation. Through.
Whitaker, T. (2013). What Great Principal Do Differently (2nd Editio). New York: Routledge. https://doi.org/https://doi.org/10.4324/9781315854823
Willig, C. (2013). Introducing Qualitative Research in Psychology. Journal of Chemical Information a nd Modeling, 1689–1699.
School Administration
Volume 7, Issue 1 - Serial Number 1
March 2019
Pages 229-251

Files

History

  • Receive Date: 05 May 2018
  • Revise Date: 31 January 2019
  • Accept Date: 06 March 2019

Share

How to cite

Statistics